Amser i Siarad Iechyd Cyhoeddus – Mehefin 2025 Canfyddiadau Arolwg Panel

Mae Amser i Siarad Iechyd Cyhoeddus yn banel cynrychioliadol cenedlaethol o drigolion Cymru. Fe’i sefydlwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru i alluogi ymgysylltiad rheolaidd â’r cyhoedd er mwyn llywio polisïau ac ymarfer iechyd y cyhoedd. Cynlluniwyd y panel i gynrychioli poblogaeth Cymru yn gyffredinol yn ôl oedran, rhyw, amddifadedd, ethnigrwydd a bwrdd iechyd. Mae’r adroddiad hwn yn cyflwyno canfyddiadau o arolwg Mehefin 2025 sy’n cwmpasu: Diabetes math 2, defnydd menig mewn lleoliadau gofal iechyd, anymataliaeth, iechyd deintyddol, newid hinsawdd a polisi iechyd cyhoeddus.

Awduron: Catherine Sharp, Karen Hughes+ 1 more
, Carys Dale

Perthnasoedd cymharol rhwng cam-drin plant yn gorfforol ac yn eiriol, lles meddyliol cwrs bywyd a thueddiadau mewn amlygiad: dadansoddiad eilaidd aml-astudiaeth o arolygon trawstoriadol yng Nghymru a Lloegr

Archwiliodd yr astudiaeth hon y perthnasoedd rhwng cam-drin corfforol a geiriol yn ystod plentyndod a llesiant meddyliol oedolion. Defnyddiodd yr astudiaeth, a gyhoeddwyd yn y cyfnodolyn BMJ Open, ddata o arolygon a gynhaliwyd yng Nghymru a Lloegr rhwng 2012 a 2024. Canfu fod cam-drin geiriol yn ystod plentyndod yn gysylltiedig â chynnydd tebyg mewn risg o fod â llesiant meddyliol isel â cham-drin corfforol yn ystod plentyndod. Mesurodd yr astudiaeth hefyd dueddiadau mewn cam-drin corfforol a geiriol a hunan-adroddwyd ar draws y carfanau geni.

Awduron: Mark Bellis, Karen Hughes+ 4 more
, Kat Ford, Zara Quigg, Nadia Butler, Charley Wilson
Cylchlythyr Iechyd Rhyngwladol Rhifyn 7 Gorffennaf 2025

Cylchlythyr Iechyd Rhyngwladol Rhifyn 7: Gorffennaf 2025

Mae Cylchlythyr Iechyd Rhyngwladol y Ganolfan Ryngwladol Cydlynu Iechyd (CRCI) yn hyrwyddo ac yn rhannu newyddion, digwyddiadau a mentrau rhyngwladol gyda phartneriaid ledled Cymru a thu hwnt.

Cafodd y cylchlythyr ei dreialu ym mis Mai 2023, ac fe’i cyhoeddir yn chwarterol ers hynny.

Gweler y rhifyn diweddaraf yma.

Awduron: Laura Holt, Jo Harrington+ 4 more
, Daniela Stewart, Zuwaira Hashim, Dr Stanley Upkai, Malek Mhd Al Dali

E-Ganllaw Gwerth Cymdeithasol ar gyfer Iechyd Cyhoeddus

Mae’r E-Ganllaw Gwerth Cymdeithasol ar gyfer Iechyd Cyhoeddus yn adnodd cam wrth gam sy’n esbonio sut i ddefnyddio dulliau sydd â ffocws cymdeithasol i wneud penderfyniadau a phennu blaenoriaethu ariannol.

Ei nod yw cefnogi rhanddeiliaid gan gynnwys ymarferwyr, ymchwilwyr a’r rhai sy’n gwneud penderfyniadau i ddeall a chofnodi gwerth cymdeithasol yr ymyriadau a’r gwasanaethau y maent yn eu dylunio a’u darparu.

Mae’r E-Ganllaw yn cyflwyno dulliau ac adnoddau i fabwysiadu ymagwedd gwerth cymdeithasol gan gynnwys dulliau fel Enillion Cymdeithasol o Fuddsoddiad a Dadansoddiad Costau Buddion Cymdeithasol, wedi’u teilwra’n benodol i’r cyd-destun iechyd cyhoeddus.

Awduron: Andrew Cotter-Roberts, Anna Stielke+ 2 more
, Cathy Madge, Mariana Dyakova

CRCI Adroddiad Cynnydd 2022-2024

Mae’r adroddiad hwn yn disgrifio gweithgareddau’r Ganolfan Ryngwladol Cydlynu Iechyd (CRCI), a’r gweithgarwch iechyd rhyngwladol ehangach a’r gwaith partneriaeth a gynhaliwyd yn GIG Cymru rhwng 2022 a 2024. Mae’n yn amlinellu cynnydd y CRCI o ran llywio a galluogi gweithredu’r Siarter ar gyfer Partneriaethau Iechyd Rhyngwladol yng Nghymru (y Siarter) ar draws y GIG a dangos yr offer a ddefnyddir i alluogi dysgu ar y cyd, hwyluso synergeddau ar draws y GIG a thraws-sector, a sicrhau’r buddion mwyaf posibl i iechyd a llesiant pobl Cymru a thu hwnt.

Awduron: Liz Green, Laura Holt+ 1 more
, Graeme Chisholm

Amser i Siarad Iechyd Cyhoeddus: Chwefror 2025 Canfyddiadau Arolwg Panel

Mae Amser i Siarad Iechyd Cyhoeddus yn banel cynrychioliadol cenedlaethol o drigolion Cymru. Fe’i sefydlwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru i alluogi ymgysylltiad rheolaidd â’r cyhoedd er mwyn llywio polisïau ac ymarfer iechyd y cyhoedd. Cynlluniwyd y panel i gynrychioli poblogaeth Cymru yn gyffredinol yn ôl oedran, rhyw, amddifadedd, ethnigrwydd a bwrdd iechyd. Mae’r adroddiad hwn yn cyflwyno canfyddiadau o arolwg Chwefror 2025 sy’n cwmpasu: Gofal sylfaenol ac anghydraddoldebau iechyd; Darparu gwasanaethau gofal sylfaenol; Cysylltedd cymdeithasol; Llesiant personol; Sicrwydd ariannol; Isafbris am uned o alcohol; Sgrinio’r fron a deallusrwydd artiffisial.

Awduron: Catherine Sharp, Karen Hughes+ 2 more
, Lewis Brace, Carys Dale

Gwerth cymdeithasol buddsoddi yn iechyd y cyhoedd ar draws cwrs bywyd: adolygiad cwmpasu systematig

Mae’r adolygiad hwn yn mapio trosolwg o gymhwyso Elw Cymdeithasol ar Fuddsoddiad (SROI) a Dadansoddiad Cost a Budd (SCBA) mewn llenyddiaeth bresennol i nodi gwerth cymdeithasol ymyriadau iechyd y cyhoedd yn ystod cyfnodau unigol cwrs bywyd.
Amlygir pwysigrwydd cael gwerth cymdeithasol ac mae’r canlyniadau’n dangos gwerth cadarnhaol buddsoddi mewn ymyriadau iechyd y cyhoedd. Gellir defnyddio’r dystiolaeth hon fel man cychwyn gan weithwyr iechyd cyhoeddus proffesiynol a sefydliadau sy’n edrych y tu hwnt i fesurau economaidd traddodiadol, a thuag at gipio gwerth cymdeithasol wrth fuddsoddi mewn ymyriadau ar draws cwrs bywyd. Mae briff tystiolaeth wedi’i gynhyrchu sy’n amlinellu canfyddiadau allweddol yr adolygiad cwmpasu ac yn rhoi enghreifftiau unigol o werth cymdeithasol ymyriadau ar gamau unigol o gwrs bywyd a nodwyd yn yr adolygiad cwmpasu.

Awduron: Kathryn Ashton, Peter Schröder-Bäck+ 4 more
, Timo Clemens, Mariana Dyakova, Anna Stielke, Mark Bellis

Adenillion Cymdeithasol o Fuddsoddi (SROI) ar ymyriadau’n ymwneud ag iechyd meddwl – Adolygiad cwmpasu

Mae Adenillion Cymdeithasol o Fuddsoddi (SROI) yn ddull methodolegol sydd yn ymgorffori pob un o’r dair agwedd o werthuso ymyriadau. Problemau iechyd meddwl yw un o brif achosion salwch ac anabledd yn fyd-eang. Nod yr astudiaeth hon yw mapio tystiolaeth bresennol o werth cymdeithasol ymyriadau iechyd meddwl sy’n defnyddio methodoleg SROI. Yr adolygiad cwmpasu hwn yw’r cyntaf o’i fath i ganolbwyntio ar SROI o ymyriadau iechyd meddwl, yn canfod nifer dda o astudiaethau SROI sydd yn dangos adenillion cadarnhaol o fuddsoddi gyda’r ymyriadau a nodir. Cynhyrchwyd briff tystiolaeth yn amlinellu canfyddiadau allweddol yr adolygiad cwmpasu. Mae’r briff tystiolaeth yn amlygu gwerth cymdeithasol ymyriadau iechyd meddwl mewn gwledydd incwm uchel a chanolig ac yn amlinellu enghreifftiau unigol.

Awduron: Rajendra Kadel, Anna Stielke+ 3 more
, Kathryn Ashton, Rebecca Masters, Mariana Dyakova

Yr Enillion Cymdeithasol o Fuddsoddi ar Ymyraethau sy’n Cynnwys Gweithgarwch Corfforol a Maeth—adolygiad Cwmpasu.

Mae prinder adnoddau iechyd y cyhoedd a phwysau cynyddol ar systemau iechyd megis y pandemig Covid-19, yn ei gwneud yn hanfodol gwerthuso ymyriadau iechyd y cyhoedd gan ymwrthod o ddulliau gwerthuso traddodiadol. Mae hyn yn bwysig er mwyn deall nid yn unig gwerth ariannol ymyriadau iechyd y cyhoedd, ond hefyd y gwerth cymdeithasol, amgylcheddol ac economaidd ehangach. Nod yr adolygiad hwn yw cyflwyno sylfaen dystiolaeth bresennol yr Enillion Cymdeithasol o Fuddsoddi ar ymyraethau sy’n cynnwys gweithgarwch corfforol a maeth, gan arddangos manteision cymdeithasol ac amgylcheddol ehangach yr ymyriadau hyn.

Mae’n dod yn fwyfwy pwysig bod effaith holistaidd ymyriadau a rhaglenni maeth a gweithgarwch corfforol yn cael ei deall er mwyn galluogi datblygu a gweithredu ymyriadau sydd â’r gwerth mwyaf i bobl. Cynhyrchwyd briff tystiolaeth sy’n amlinellu canfyddiadau allweddol yr adolygiad cwmpasu. Mae’n rhoi enghreifftiau unigol o werth cymdeithasol ymyriadau a nodwyd gyda’r nod o gynyddu lefelau gweithgarwch corfforol a gwella maeth.

Awduron: Anna Stielke, Kathryn Ashton+ 2 more
, Andrew Cotter-Roberts, Mariana Dyakova
Amser i Siarad Iechyd Cyhoeddus - Tachwedd 2024 Canfyddiadau Arolwg Panel

Amser i Siarad Iechyd Cyhoeddus: Tachwedd 2024 Canfyddiadau Arolwg Panel

Mae Amser i Siarad Iechyd Cyhoeddus yn banel cynrychioliadol cenedlaethol o drigolion Cymru. Fe’i sefydlwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru i alluogi ymgysylltiad rheolaidd â’r cyhoedd er mwyn llywio polisïau ac ymarfer iechyd y cyhoedd. Cynlluniwyd y panel i gynrychioli poblogaeth Cymru yn gyffredinol yn ôl oedran, rhyw, amddifadedd, ethnigrwydd a bwrdd iechyd. Mae’r adroddiad hwn yn cyflwyno canfyddiadau o arolwg Tachwedd 2024 sy’n cwmpasu: Disgwyliad oes iach, Ymwybyddiaeth o wasanaethau iechyd, Brechlynnau a’r dull atal trais o’r enw Stopio a Chwilio.

Awduron: Catherine Sharp, Karen Hughes+ 1 more
, Lewis Brace

Adroddiad Sganio a Dysgu Gorwelion Rhyngwladol: Ysgogwyr Cyllidol i Fynd i’r Afael â Gordewdra Adroddiad 51 Ionawr 2025

Dechreuwyd yr adroddiadau Sganio a Dysgu Gorwelion Rhyngwladol fel rhan o’r ymateb iechyd y cyhoedd i COVID-19, i gefnogi ymateb deinamig a mesurau adfer a chynllunio yng Nghymru. Yng ngwanwyn 2022, ehangwyd cwmpas yr adroddiadau i gwmpasu pynciau iechyd y cyhoedd â blaenoriaeth, gan gynnwys ym meysydd gwella a hybu iechyd, diogelu iechyd, a gofal iechyd.
Mewn ffocws: Ysgogwyr cyllidol i fynd i’r afael â gordewdra.

Awduron: Keira Charteris, Ilona Johnson+ 8 more
, Mariana Dyakova, Zuwaira Hashim, Morgan Savoury, Anna Howells, Josh Levett, Leonor Gonzalez de Mendoza Cremades, Sumina Azam, Emily Finney

Cylchlythyr Iechyd Rhyngwladol Rhifyn 5: Ionawr 2025

Mae Cylchlythyr Iechyd Rhyngwladol y Ganolfan Ryngwladol Cydlynu Iechyd (IHCC) yn hyrwyddo ac yn rhannu newyddion, digwyddiadau a mentrau rhyngwladol gyda phartneriaid ledled Cymru a thu hwnt.

Cafodd y cylchlythyr ei dreialu ym mis Mai 2023, ac fe’i cyhoeddir yn chwarterol ers hynny.

Gweler y rhifyn diweddaraf yma.

Awduron: Laura Holt, Jo Harrington+ 1 more
, Melanie Peters

Archwiliad Manwl o Wlad ar yr Economi Llesiant: Cymru

Mae’r ‘Archwiliad manwl o wlad ar yr economi llesiant: Cymru’ yn rhan o gyfres o archwiliadau manwl a gyhoeddwyd o dan y Fenter Economi Llesiant Ewropeaidd dan arweiniad y Swyddfa Ranbarthol WHO Ewrop ar gyfer Buddsoddi a Datblygu. Datblygir pob cyhoeddiad yn y gyfres trwy gyfuno llenyddiaeth academaidd a llenyddiaeth lwyd â naratifau o gyfweliadau lled-strwythuredig a gynhaliwyd gyda rhanddeiliaid allweddol yn y llywodraeth a sefydliadau iechyd y cyhoedd, gyda’r nod o ddangos profiadau gwlad diriaethol wrth hyrwyddo a gweithredu economïau llesiant.

Mae’r archwiliad manwl hwn yn canolbwyntio ar ddull Cymru. Mae’n rhoi cyd-destun i ymrwymiad Cymru i’r agenda economi llesiant, ac yn nodi cysyniadau a strategaethau allweddol, strwythurau a mecanweithiau llywodraethu, rôl iechyd (y cyhoedd), a dulliau o fesur a monitro cynnydd. Mae’n amlygu’r ysgogwyr a’r rhwystrau y mae Cymru wedi dod ar eu traws ar y llwybr tuag at economi llesiant. Er nad yw profiad Cymru yn gynrychioliadol nac yn hollgynhwysfawr, gall gwledydd sy’n ystyried neu yn y broses o symud i economi llesiant edrych ar y canfyddiadau allweddol hyn a mynd â negeseuon polisi gyda hwy i gael ysbrydoliaeth.

Awduron: Anna Stielke, ac awduron allanol
Decorative: Cover of Cylchlythyr Iechyd Rhyngwaldol Rhifyn 4 Medi 2024

Cylchlythyr Iechyd Rhyngwladol Rhifyn 4: Medi 2024

Mae Cylchlythyr Iechyd Rhyngwladol y Ganolfan Ryngwladol Cydlynu Iechyd (IHCC) yn hyrwyddo ac yn rhannu newyddion, digwyddiadau a mentrau rhyngwladol gyda phartneriaid ledled Cymru a thu hwnt.

Cafodd y cylchlythyr ei dreialu ym mis Mai 2023, ac fe’i cyhoeddir yn chwarterol ers hynny.

Gweler y rhifyn diweddaraf yma.

Awduron: Laura Holt, Jo Harrington+ 1 more
, Melanie Peters