Gwerth cymdeithasol buddsoddi yn iechyd y cyhoedd ar draws cwrs bywyd: adolygiad cwmpasu systematig

Mae’r adolygiad hwn yn mapio trosolwg o gymhwyso Elw Cymdeithasol ar Fuddsoddiad (SROI) a Dadansoddiad Cost a Budd (SCBA) mewn llenyddiaeth bresennol i nodi gwerth cymdeithasol ymyriadau iechyd y cyhoedd yn ystod cyfnodau unigol cwrs bywyd.
Amlygir pwysigrwydd cael gwerth cymdeithasol ac mae’r canlyniadau’n dangos gwerth cadarnhaol buddsoddi mewn ymyriadau iechyd y cyhoedd. Gellir defnyddio’r dystiolaeth hon fel man cychwyn gan weithwyr iechyd cyhoeddus proffesiynol a sefydliadau sy’n edrych y tu hwnt i fesurau economaidd traddodiadol, a thuag at gipio gwerth cymdeithasol wrth fuddsoddi mewn ymyriadau ar draws cwrs bywyd. Mae briff tystiolaeth wedi’i gynhyrchu sy’n amlinellu canfyddiadau allweddol yr adolygiad cwmpasu ac yn rhoi enghreifftiau unigol o werth cymdeithasol ymyriadau ar gamau unigol o gwrs bywyd a nodwyd yn yr adolygiad cwmpasu.

Awduron: Kathryn Ashton, Peter Schröder-Bäck+ 4 more
, Timo Clemens, Mariana Dyakova, Anna Stielke, Mark Bellis

Adenillion Cymdeithasol o Fuddsoddi (SROI) ar ymyriadau’n ymwneud ag iechyd meddwl – Adolygiad cwmpasu

Mae Adenillion Cymdeithasol o Fuddsoddi (SROI) yn ddull methodolegol sydd yn ymgorffori pob un o’r dair agwedd o werthuso ymyriadau. Problemau iechyd meddwl yw un o brif achosion salwch ac anabledd yn fyd-eang. Nod yr astudiaeth hon yw mapio tystiolaeth bresennol o werth cymdeithasol ymyriadau iechyd meddwl sy’n defnyddio methodoleg SROI. Yr adolygiad cwmpasu hwn yw’r cyntaf o’i fath i ganolbwyntio ar SROI o ymyriadau iechyd meddwl, yn canfod nifer dda o astudiaethau SROI sydd yn dangos adenillion cadarnhaol o fuddsoddi gyda’r ymyriadau a nodir. Cynhyrchwyd briff tystiolaeth yn amlinellu canfyddiadau allweddol yr adolygiad cwmpasu. Mae’r briff tystiolaeth yn amlygu gwerth cymdeithasol ymyriadau iechyd meddwl mewn gwledydd incwm uchel a chanolig ac yn amlinellu enghreifftiau unigol.

Awduron: Rajendra Kadel, Anna Stielke+ 3 more
, Kathryn Ashton, Rebecca Masters, Mariana Dyakova

Yr Enillion Cymdeithasol o Fuddsoddi ar Ymyraethau sy’n Cynnwys Gweithgarwch Corfforol a Maeth—adolygiad Cwmpasu.

Mae prinder adnoddau iechyd y cyhoedd a phwysau cynyddol ar systemau iechyd megis y pandemig Covid-19, yn ei gwneud yn hanfodol gwerthuso ymyriadau iechyd y cyhoedd gan ymwrthod o ddulliau gwerthuso traddodiadol. Mae hyn yn bwysig er mwyn deall nid yn unig gwerth ariannol ymyriadau iechyd y cyhoedd, ond hefyd y gwerth cymdeithasol, amgylcheddol ac economaidd ehangach. Nod yr adolygiad hwn yw cyflwyno sylfaen dystiolaeth bresennol yr Enillion Cymdeithasol o Fuddsoddi ar ymyraethau sy’n cynnwys gweithgarwch corfforol a maeth, gan arddangos manteision cymdeithasol ac amgylcheddol ehangach yr ymyriadau hyn.

Mae’n dod yn fwyfwy pwysig bod effaith holistaidd ymyriadau a rhaglenni maeth a gweithgarwch corfforol yn cael ei deall er mwyn galluogi datblygu a gweithredu ymyriadau sydd â’r gwerth mwyaf i bobl. Cynhyrchwyd briff tystiolaeth sy’n amlinellu canfyddiadau allweddol yr adolygiad cwmpasu. Mae’n rhoi enghreifftiau unigol o werth cymdeithasol ymyriadau a nodwyd gyda’r nod o gynyddu lefelau gweithgarwch corfforol a gwella maeth.

Awduron: Anna Stielke, Kathryn Ashton+ 2 more
, Andrew Cotter-Roberts, Mariana Dyakova
Amser i Siarad Iechyd Cyhoeddus - Tachwedd 2024 Canfyddiadau Arolwg Panel

Amser i Siarad Iechyd Cyhoeddus: Tachwedd 2024 Canfyddiadau Arolwg Panel

Mae Amser i Siarad Iechyd Cyhoeddus yn banel cynrychioliadol cenedlaethol o drigolion Cymru. Fe’i sefydlwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru i alluogi ymgysylltiad rheolaidd â’r cyhoedd er mwyn llywio polisïau ac ymarfer iechyd y cyhoedd. Cynlluniwyd y panel i gynrychioli poblogaeth Cymru yn gyffredinol yn ôl oedran, rhyw, amddifadedd, ethnigrwydd a bwrdd iechyd. Mae’r adroddiad hwn yn cyflwyno canfyddiadau o arolwg Tachwedd 2024 sy’n cwmpasu: Disgwyliad oes iach, Ymwybyddiaeth o wasanaethau iechyd, Brechlynnau a’r dull atal trais o’r enw Stopio a Chwilio.

Awduron: Catherine Sharp, Karen Hughes+ 1 more
, Lewis Brace

Adroddiad Sganio a Dysgu Gorwelion Rhyngwladol: Ysgogwyr Cyllidol i Fynd i’r Afael â Gordewdra Adroddiad 51 Ionawr 2025

Dechreuwyd yr adroddiadau Sganio a Dysgu Gorwelion Rhyngwladol fel rhan o’r ymateb iechyd y cyhoedd i COVID-19, i gefnogi ymateb deinamig a mesurau adfer a chynllunio yng Nghymru. Yng ngwanwyn 2022, ehangwyd cwmpas yr adroddiadau i gwmpasu pynciau iechyd y cyhoedd â blaenoriaeth, gan gynnwys ym meysydd gwella a hybu iechyd, diogelu iechyd, a gofal iechyd.
Mewn ffocws: Ysgogwyr cyllidol i fynd i’r afael â gordewdra.

Awduron: Keira Charteris, Ilona Johnson+ 8 more
, Mariana Dyakova, Zuwaira Hashim, Morgan Savoury, Anna Howells, Josh Levett, Leonor Gonzalez de Mendoza Cremades, Sumina Azam, Emily Finney

Cylchlythyr Iechyd Rhyngwladol Rhifyn 5: Ionawr 2025

Mae Cylchlythyr Iechyd Rhyngwladol y Ganolfan Ryngwladol Cydlynu Iechyd (IHCC) yn hyrwyddo ac yn rhannu newyddion, digwyddiadau a mentrau rhyngwladol gyda phartneriaid ledled Cymru a thu hwnt.

Cafodd y cylchlythyr ei dreialu ym mis Mai 2023, ac fe’i cyhoeddir yn chwarterol ers hynny.

Gweler y rhifyn diweddaraf yma.

Awduron: Laura Holt, Jo Harrington+ 1 more
, Melanie Peters

Archwiliad Manwl o Wlad ar yr Economi Llesiant: Cymru

Mae’r ‘Archwiliad manwl o wlad ar yr economi llesiant: Cymru’ yn rhan o gyfres o archwiliadau manwl a gyhoeddwyd o dan y Fenter Economi Llesiant Ewropeaidd dan arweiniad y Swyddfa Ranbarthol WHO Ewrop ar gyfer Buddsoddi a Datblygu. Datblygir pob cyhoeddiad yn y gyfres trwy gyfuno llenyddiaeth academaidd a llenyddiaeth lwyd â naratifau o gyfweliadau lled-strwythuredig a gynhaliwyd gyda rhanddeiliaid allweddol yn y llywodraeth a sefydliadau iechyd y cyhoedd, gyda’r nod o ddangos profiadau gwlad diriaethol wrth hyrwyddo a gweithredu economïau llesiant.

Mae’r archwiliad manwl hwn yn canolbwyntio ar ddull Cymru. Mae’n rhoi cyd-destun i ymrwymiad Cymru i’r agenda economi llesiant, ac yn nodi cysyniadau a strategaethau allweddol, strwythurau a mecanweithiau llywodraethu, rôl iechyd (y cyhoedd), a dulliau o fesur a monitro cynnydd. Mae’n amlygu’r ysgogwyr a’r rhwystrau y mae Cymru wedi dod ar eu traws ar y llwybr tuag at economi llesiant. Er nad yw profiad Cymru yn gynrychioliadol nac yn hollgynhwysfawr, gall gwledydd sy’n ystyried neu yn y broses o symud i economi llesiant edrych ar y canfyddiadau allweddol hyn a mynd â negeseuon polisi gyda hwy i gael ysbrydoliaeth.

Awduron: Anna Stielke, ac awduron allanol
Decorative: Cover of Cylchlythyr Iechyd Rhyngwaldol Rhifyn 4 Medi 2024

Cylchlythyr Iechyd Rhyngwladol Rhifyn 4: Medi 2024

Mae Cylchlythyr Iechyd Rhyngwladol y Ganolfan Ryngwladol Cydlynu Iechyd (IHCC) yn hyrwyddo ac yn rhannu newyddion, digwyddiadau a mentrau rhyngwladol gyda phartneriaid ledled Cymru a thu hwnt.

Cafodd y cylchlythyr ei dreialu ym mis Mai 2023, ac fe’i cyhoeddir yn chwarterol ers hynny.

Gweler y rhifyn diweddaraf yma.

Awduron: Laura Holt, Jo Harrington+ 1 more
, Melanie Peters
Welsh Health Equity Solutions Platform - acronym WHESP

Gwella Addysg, Sgiliau a Chyflogaeth yn Coventry: Dull Dinas Marmot

Fel llawer o ardaloedd ledled y DU, mae Coventry yn wynebu anghydraddoldebau iechyd, yn enwedig ymhlith ei chymunedau mwyaf agored i niwed. Fodd bynnag, bu cynnydd nodedig. Yn y blog hwn, rydym yn tynnu sylw at y gwaith effeithiol y mae Cyngor Dinas Coventry wedi’i wneud hyd yn hyn. Menter allweddol yw Siop Swyddi’r ddinas, sy’n gweithredu model “prif ganolfan a lloerennau”, sy’n cynnig cymorth personol mewn lleoliadau cymunedol i rymuso trigolion. Mae’r blog hwn hefyd yn archwilio sut mae dull Dinas Marmot yn gwneud gwahaniaeth ac yn rhannu gwersi gwerthfawr a ddysgwyd ar hyd y ffordd.

Awduron: Alicia Phillips, Glen Smailes+ 1 more
, Alex Dickson

Fframweithiau ac Offer Tegwch Iechyd

Mae gweithio tuag at degwch iechyd yn dasg heriol ond un hollbwysig. Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn ceisio eich cefnogi yn y gwaith hwn, beth bynnag fo’ch rôl, drwy lunio ystod o offer cenedlaethol a rhyngwladol sydd wedi’u datblygu i arwain y gwaith hwn mewn gwahanol gyd-destunau.

Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi cyhoeddi trosolwg o 22 o fframweithiau ac offer tegwch iechyd i gefnogi llywodraethau, sefydliadau ac unigolion i weithio tuag at degwch iechyd. Daethpwyd o hyd i fframweithiau ac offer trwy chwilio adnoddau rhyngwladol a chenedlaethol allweddol.

Awduron: Jo Peden, Rhiannon Griffiths+ 3 more
, Sara Southall, Rebecca Hill, Lauren Couzens (née Ellis)
Adroddiad Sganio a Dysgu Gorwelion Rhyngwladol: Penderfynyddion Masnachol Iechyd:  Plant a Phobl Ifanc Adroddiad 49

Adroddiad Sganio a Dysgu Gorwelion Rhyngwladol: Penderfynyddion Masnachol Iechyd:  Plant a Phobl Ifanc Adroddiad 49

Dechreuwyd yr adroddiadau Sganio a Dysgu Gorwelion Rhyngwladol fel rhan o’r ymateb iechyd y cyhoedd i COVID-19, i gefnogi ymateb deinamig a mesurau adfer a chynllunio yng Nghymru. Yng ngwanwyn 2022, ehangwyd cwmpas yr adroddiadau i gwmpasu pynciau iechyd y cyhoedd â blaenoriaeth, gan gynnwys ym meysydd gwella a hybu iechyd, diogelu iechyd, a gofal iechyd.
Mewn ffocws: Penderfynyddion Masnachol Iechyd:  Plant a Phobl Ifanc

Awduron: Leah Silva, Daniela Stewart+ 5 more
, Zuwaira Hashim, Bastien Soto, Aleksandra (Ola) Kreczkiewicz, Abigail Malcolm (née Instone), Mariana Dyakova

Adroddiad Sganio Gorwelion Rhyngwladol a Dysgu Calendr Cryno Ebrill 2023 i Fawrth 2024

Mae’r calendr cryno hwn, y pedwerydd i’w gyhoeddi, yn cyflwyno trosolwg byr a rhyngweithiol o’r pum Adroddiad Sganio’r Gorwel Rhyngwladol a Dysgu o 2023-2024. Mae’r themâu’n cynnwys:

• Prydau Ysgol am ddim i holl blant Ysgolion Cynradd
• Iechyd a Llesiant Meddwl Ffoaduriaid a Cheiswyr Lloches
• Pum Amod Hanfodol ar gyfer Tegwch Iechyd
• Gwreiddio Atal mewn Gofal Sylfaenol a Chymunedol
• Effaith tlodi ar fabanod, plant a phobl ifanc

Awduron: Leah Silva, Daniela Stewart+ 9 more
, Zuwaira Hashim, Lauren Couzens (née Ellis), Rachel Bennett, Georgia Saye, Sara Cooklin-Urbano, Rhiannon Griffiths, Abigail Malcolm (née Instone), Emily Clark, Jo Peden

Y Siarter ar gyfer Partneriaethu Iechyd Rhyngwladol yng Nghymru Pecyn Cymorth Gweithredu

Mae pecyn cymorth ar gael i staff y mae eu gwaith yn ymwneud ag iechyd rhyngwladol a gweithio gyda rhanddeiliaid ar draws y byd. Bydd y pecyn cymorth gweithredu yn helpu staff mewn Byrddau Iechyd ac Ymddiriedolaethau’r GIG i drosi’r Siarter ar gyfer Partneriaethau Iechyd Rhyngwladol yng Nghymru yn arferion gweithredol.

Awduron: Liz Green, Laura Holt+ 1 more
, Daniela Stewart

Ecwiti ar Waith: Hyrwyddo Iechyd LHDTCRhA+ yng Nghymru

Er gwaethaf datblygiadau o ran cael eu derbyn ar lefel gymdeithasol a hawliau cyfreithiol, mae unigolion LHDTCRhA+ yn parhau i wynebu gwahaniaethau sylweddol o ran iechyd meddwl, iechyd rhywiol a mynediad at ofal iechyd. Mae anghydraddoldebau iechyd ymhlith y cymunedau LHDTCRhA+ yng Nghymru yn her enbyd.

Mae’r blog hwn yn disgrifio’r heriau a brofir gan gymunedau LHDTCRhA+ yng Nghymru o ran iechyd a gofal cymdeithasol. Mae’n cynnwys polisïau strategol sy’n gwneud gwahaniaeth, gan sicrhau mynediad at wasanaethau iechyd sy’n deg i bawb. Mae’r blog hefyd yn tynnu sylw at ymdrechion trawsnewidiol sydd nid yn unig yn ail-lunio iechyd y cyhoedd ond sydd hefyd yn gosod cynseiliau ar gyfer cynhwysiant ledled y wlad.

Awduron: Bastien Soto