Mae’r rhan fwyaf o benderfyniadau ym maes datblygu polisi, gwasanaeth neu gyfathrebu yn cael eu gwneud gan bobl nad ydynt yn arbenigwyr gwyddor ymddygiad, ac nid oes angen iddynt fod felly. Fodd bynnag, gall gwyddor ymddygiad ychwanegu gwerth at ymdrechion bron pob ymarferydd a lluniwr polisi – mae cefnogi’r datblygiad hwnnw yn nod mawr i’r Uned. Mae datblygu dealltwriaeth o egwyddorion sylfaenol gwyddor ymddygiad a sut i alluogi ei gymhwyso o fewn prosiect, tîm, neu sefydliad yn allweddol i gynyddu ei defnydd ar draws y system.
Mae diddordeb mewn gwyddor ymddygiad yn cynyddu’n gyflym, mae yna adnoddau, offer ac arweiniad gwych eisoes ar gael i chi ddysgu oddi wrthynt a’u cymhwyso yn eich ymarfer bob dydd. Yn ogystal â rhannu ein hadnoddau ein hunain, rydym wedi coladu’r hyn yr ydym wedi’i ganfod yn ddefnyddiol yn y tudalennau isod.
Rydyn ni wedi eu rhannu yn dibynnu ar ba gam yn y broses gwyddor ymddygiad rydych chi wedi’i gyrraedd, mae mwy o fanylion am y camau i’w cael yma.
Sylwer fod rhai o’r dolenni i wybodaeth bellach yn mynd â chi at wybodaeth gan sefydliadau eraill, lle nad oes fersiwn Gymraeg ar gael yn anffodus. Ymddiheurwn am hyn.
| Teitl | Awdur | Disgrifiad | Adnoddau |
|---|---|---|---|
| Canllaw cyflym TAP: llawlyfr ymarferol ar gyfer gweithredu rhaglenni wedi’u teilwra ar gyfer ymwrthedd gwrthficrobaidd (Saesneg yn unig) | Sefydliad Iechyd y Byd | Mae’r Canllaw Cyflym Teilwra Rhaglenni Ymwrthedd Gwrthficrobaidd (TAP) wedi’i ddatblygu i gynorthwyo Aelod-wladwriaethau i gychwyn ac ymgymryd â phrosiectau i fynd i’r afael â lledaeniad ymwrthedd gwrthficrobaidd (AMR) yn eu gwledydd. Mae Hysbysiad Hwylus TAP wedi'i gynllunio i gynorthwyo gweithgorau TAP lefel genedlaethol i ddefnyddio dull mewnwelediad ymddygiadol i nodi ymyriadau priodol ac ymarferol i ddechrau mynd i'r afael ag AMB yn eu cyd-destunau. | Gweld tudalen we |
| Cyflwyniad Byr i Fodel Ymddygiad COM-B a Damcaniaeth Cymhelliant PRIME (Saesneg yn unig) | Robert West a Susan Michie | Erthygl cyfnodolyn yn cyflwyno'r model COM-B a theori cymhelliant PRIME | Gweld yr adnodd |
| Diagnosis Ymddygiadol: Sut i gasglu mewnwelediadau ymddygiadol | Uned Gwyddor Ymddygiad | Offeryn ymarferol, rhyngweithiol i'ch helpu i ddatblygu dealltwriaeth systematig o'r hyn sy'n dylanwadu ar eich ymddygiad targed, yn eich poblogaeth darged. | Gweld yr adnodd |
| Galluogi newid ymddygiad (Saesneg yn unig) | Yr Adran Drafnidiaeth | Mae'r canllawiau hyn yn amlinellu rhai o'r materion allweddol i'w hystyried wrth ddatblygu mentrau sy'n ceisio galluogi newidiadau yn ymddygiad teithio pobl. Maent yn cynnig awgrymiadau ymarferol wrth ystyried opsiynau ar gyfer mynd i'r afael â rhwystrau i ymddygiad cynaliadwy. | Gweld yr adnodd |
| Gwella Lechyd a Llesiant: Canllaw i Ddefnyddio Gwyddor Ymddygiad mewn Polisi ac Ymarfer (Uned Gwyddor Ymddygiad) | Uned Gwyddor Ymddygiad | Canllaw i ymarferwyr a llunwyr polisi yn egluro sut y gellir defnyddio gwyddor ymddygiad a’i chymhwyso’n ymarferol | Gweld yr adnodd |
| Gwyddor ymddygiad ac arweiniad seicolegol atal clefydau: Annog hylendid dwylo yn y gymuned | Cymdeithas Seicolegol Prydain | Crynodeb (8 tudalen) o fewnwelediadau yn seiliedig ar COM-B ac yn barod i gymryd camau ar sut i gynyddu ymddygiad golchi dwylo yn y gymuned gyda ffocws ar Covid-19 | Gweld yr adnodd |
| Gwyddor ymddygiad ac atal clefydau: Arweiniad seicolegol (Saesneg yn unig) | Cymdeithas Seicolegol Prydain | Mae canllaw 6 tudalen yn darparu dadansoddiad ymddygiadol o ymddygiad brechu gan ddefnyddio Covid-19 fel enghraifft. Yn berthnasol yn bennaf i bolisi a chyfathrebu mae | Gweld yr adnodd |
| Offeryn Adnabod Rhwystrau (Saesneg yn unig) | Tîm Mewnwelediadau Ymddygiad | Offeryn rhyngweithiol i nodi a chategoreiddio'r rhwystrau i ymddygiad yr ydych yn ceisio ei newid | Gweld tudalen we |
| Optimeiddio’r nifer sy’n cael eu brechu ar gyfer Covid-19 (Saesneg yn unig) | Cymdeithas Seicolegol Prydain | Cipolwg seicoleg iechyd lefel uchel (4 tudalen) ar optimeiddio polisïau a chyfathrebu ar atal clefydau trosglwyddadwy gyda ffocws ar COVID 19 | Gweld yr adnodd |
| Rhwydwaith Iechyd y Cyhoedd Gwyddor Ymddygiad a’r Adran Iechyd a Gofal Cymdeithasol (Saesneg yn unig) | Cymorth Penderfynu ar gyfer Fframweithiau Gwyddor Ymddygiad a Chymdeithasol ar gyfer Iechyd y Cyhoedd | Mae’r offeryn wedi’i gynllunio ar gyfer ymarferwyr a llunwyr polisi sy’n gweithio ym maes iechyd y cyhoedd sydd eisiau defnyddio fframweithiau neu ddulliau o’r gwyddorau ymddygiad neu gymdeithasol i wella gwasanaethau neu brosesau lle gallai ymddygiad chwarae rhan. Fe'i cynlluniwyd yn bennaf ar gyfer y rhai heb wybodaeth arbenigol am y gwyddorau ymddygiad a chymdeithasol, er y gobeithir y bydd yn ddefnyddiol i bob ymarferydd. Matrics un dudalen yw'r offeryn cefnogi penderfyniadau, a gynlluniwyd i'w gadw wrth law i gyfeirio ato pryd bynnag y byddwch yn gweithio ar rywbeth a allai elwa o gymhwyso Gwyddor Ymddygiad. Mae'n cynnig modelau a fframweithiau y gellir eu defnyddio ar gamau amrywiol yn natblygiad ymyriad. | Gweld yr adnodd |
| Sbardunau ymddygiadol a chymdeithasol brechu: offer a chanllawiau ymarferol ar gyfer sicrhau nifer uchel sy’n cael eu brechu (Saesneg yn unig) | Sefydliad Iechyd y Byd | Sbardunau ymddygiad a chymdeithasol brechu: offer a chanllawiau ymarferol ar gyfer sicrhau bod nifer uchel yn cael eu brechu. | Gweld tudalen we |