Llesiant yn ystod y gaeaf: camau gweithredu ac effeithiau a rennir

Mae adroddiad newydd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru yn dwyn ynghyd y dystiolaeth ddiweddaraf, mewnwelediadau ymddygiadol ac offer ymarferol i gefnogi cydweithwyr a gwasanaethau iechyd a gofal i baratoi ar gyfer misoedd y gaeaf.

Mae’r adroddiad sy’n dwyn y teitl, Llesiant yn ystod y Gaeaf: Camau Gweithredu ac Effaith a Rennir, wedi’i gynllunio i ategu fframweithiau cynllunio ar gyfer y gaeaf presennol y GIG a Llywodraeth Cymru. Mae’n rhoi canllawiau ymarferol a rhestrau gwirio i helpu timau i gryfhau gwydnwch y system, cynnal iechyd y boblogaeth, a lleihau’r galw am wasanaethau.

Mae’r adroddiad hefyd yn tynnu sylw at bwysigrwydd gwaith atal, yn cynnwys diogelu rhag feirysau’r gaeaf trwy gael eich brechu yn erbyn y ffliw, RSV a COVID-19, aros yn egnïol, bwyta prydau cynnes, cadw golwg ar ein cymdogion, a chymryd fitamin D bob dydd i aros yn iach yn ystod y misoedd oerach.

Awduron: Ashley Gould, Kat Ford+ 7 mwy
, Elizabeth Augarde, Karen Hughes, Natasha Judd, Alice Cline, Molly Bellis, Carys Dale, Sumina Azam

Perthnasoedd cymharol rhwng cam-drin plant yn gorfforol ac yn eiriol, lles meddyliol cwrs bywyd a thueddiadau mewn amlygiad: dadansoddiad eilaidd aml-astudiaeth o arolygon trawstoriadol yng Nghymru a Lloegr

Archwiliodd yr astudiaeth hon y perthnasoedd rhwng cam-drin corfforol a geiriol yn ystod plentyndod a llesiant meddyliol oedolion. Defnyddiodd yr astudiaeth, a gyhoeddwyd yn y cyfnodolyn BMJ Open, ddata o arolygon a gynhaliwyd yng Nghymru a Lloegr rhwng 2012 a 2024. Canfu fod cam-drin geiriol yn ystod plentyndod yn gysylltiedig â chynnydd tebyg mewn risg o fod â llesiant meddyliol isel â cham-drin corfforol yn ystod plentyndod. Mesurodd yr astudiaeth hefyd dueddiadau mewn cam-drin corfforol a geiriol a hunan-adroddwyd ar draws y carfanau geni.

Awduron: Mark Bellis, Karen Hughes+ 4 mwy
, Kat Ford, Zara Quigg, Nadia Butler, Charley Wilson

Amlygiad i Drawma Mewn Oedolaeth a Phrofiadau Hunanladdol Ymhlith Milwyr a Chyn-filwyr: Adolygiad Systematig a Metaddadansoddiad

Mae ymchwil wedi dangos yn gyson amlygrwydd uwch o heriau iechyd meddwl a syniadaeth ac ymdrechion hunanladdol ymhlith personél milwrol ar ddyletswydd weithredol a chyn-filwyr o gymharu â’r boblogaeth yn gyffredinol. Gall profiadau trawmatig mewn oedolaeth, yn enwedig y rhai a wynebir yn ystod dyletswydd filwrol, gynyddu’r risg o syniadaeth ac ymdrechion hunanladdol yn sylweddol. Nod yr adolygiad systematig a’r meta-ddadansoddiad hwn oedd archwilio’r berthynas rhwng amlygiad i drawma mewn oedolaeth a phrofiadau hunanladdol mewn poblogaethau milwrol.

Mae’r canfyddiadau’n dangos bod digwyddiadau trawmatig cyn gwasanaeth a’r rhai a brofwyd yn ystod cyflogaeth yn gysylltiedig â thebygolrwydd uwch o syniadaeth ac ymdrechion hunanladdol. Mae’r astudiaeth yn tanlinellu’r angen hanfodol am ymyriadau wedi’u targedu i ymdrin â thrawma ymhlith personél milwrol.

Awduron: Ioannis Angelakis, Josh Molina+ 4 mwy
, Charis Winter, Kat Ford, Neil Kitchiner, Karen Hughes

Hyfforddiant Trawma a Phrofiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod i ymarferwyr Saesneg ar gyfer Siaradwyr Ieithoedd Eraill (ESOL) yng Nghymru: deall y ddarpariaeth bresennol a’r bylchau

Mae’r adroddiad yn archwilio’r hyfforddiant sydd ar gael yn ymwneud â thrawma ac anghenion ymarferwyr Saesneg i Siaradwyr Ieithoedd Eraill (ESOL) yng Nghymru. Daw dysgwyr ESOL o gefndiroedd amrywiol, gan gynnwys ffoaduriaid a cheiswyr lloches a brofodd drawma cymhleth. Mae’n hanfodol bod darparwyr ESOL yn derbyn hyfforddiant i gynnig cefnogaeth gwerthfawr i’r dysgwyr hynny. Mae’r adroddiad yn cyflwyno canfyddiadau o gyfweliadau gydag ymarferwyr ESOL ledled Cymru, gan archwilio eu profiadau o hyfforddiant a nodi anghenion hyfforddi ychwanegol. Bydd argymhellion yr adroddiad yn canolbwyntio ar gynyddu’r ddarpariaeth hyfforddiant sy’n seiliedig ar drawma yng Nghymru. Mae’r adroddiad wedi’i chynllunio ar gyfer ymarferwyr ESOL a llunwyr polisi sydd â diddordeb mewn dulliau addysgu sy’n seiliedig ar drawma.

Awduron: Natasha Judd, Kat Ford+ 3 mwy
, Katie Cresswell, Rebecca Fellows, Karen Hughes

Profiadau niweidiol yn ystod plentyndod ac yn yr ysgol: astudiaeth drawstoriadol ôl-weithredol sy’n archwilio eu cysylltiadau ag ymddygiadau sy’n gysylltiedig ag iechyd ac iechyd meddwl

Archwiliodd yr astudiaeth hon y berthynas rhwng profiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs), profiadau yn yr ysgol a deilliannau iechyd mewn oedolaeth mewn sampl o boblogaeth gyffredinol oedolion Cymru. Canfu fod ACEs a phrofiadau negyddol yn yr ysgol (yn sgil cael eu bwlio ac ymdeimlad is o berthyn i’r ysgol) yn cael eu cysylltu’n annibynnol ag iechyd meddwl gwaeth mewn oedolaeth. Roedd profi ACEs a chael profiadau negyddol yn yr ysgol yn gwaethygu’r risg o iechyd meddwl gwaeth. Mae’r astudiaeth yn nodi’r rôl amddiffynnol y gall ysgolion ei chwarae wrth feithrin gwydnwch ymhlith plant sy’n profi adfyd yn eu cartrefi.

Awduron: Karen Hughes, Mark Bellis+ 5 mwy
, Kat Ford, Catherine Sharp, Joanne C. Hopkins, Rebecca Hill, Katie Cresswell

Cartrefi oer yng Nghymru: A yw’r drefn wresogi foddhaol yn briodol ar gyfer iechyd a llesiant?

Mae’r adroddiad yn cyflwyno tystiolaeth bod byw mewn cartref oerach (ar dymheredd is na 18°C) yn gysylltiedig ag effeithiau negyddol ar iechyd a llesiant, yn enwedig ar gyfer pobl hŷn neu’r rhai sydd â chyflyrau iechyd neu anableddau. Mae’r adroddiad hefyd yn cynnwys set o argymhellion ar y drefn wresogi foddhaol yng Nghymru.

Awduron: Rebecca Hill, Daniella Griffiths+ 5 mwy
, Hayley Janssen, Kat Ford, Nicholas Carella, Ben Gascoyne, Sumina Azam

Archwilio parhad mathau o ACE rhwng cenedlaethau ymhlith sampl o garcharorion gwrywaidd o Gymru: Astudiaeth draws-adrannol ôl-weithredol

Archwiliodd yr astudiaeth hon barhad profiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs) rhwng y cenedlaethau mewn poblogaeth sy’n ymwneud â chyfiawnder gwrywaidd. Cwblhaodd 294 o dadau 18-69 oed mewn carchar yng Nghymru holiadur yn archwilio eu hamlygiad i ACEs. Roedd yr holiadur hefyd yn mesur amlygiad pob plentyn yr oeddent wedi eu tadogi i ACE. Canfu’r astudiaeth dystiolaeth o barhad mathau o ACE rhwng cenedlaethau. Canfuwyd bod amlygiad tadau i ACE yn cynyddu’r risg y byddai eu plant yn dod i gysylltiad ag ACE, i fwy nag un math o ACE ac ACE unigol fel ei gilydd.

Awduron: Kat Ford, Mark Bellis+ 3 mwy
, Karen Hughes, Natasha Judd, Emma Barton

Cysylltiadau rhwng profiadau niweidiol yn ystod plentyndod ac ymddiriedaeth mewn gwybodaeth iechyd a gwybodaeth arall gan wasanaethau cyhoeddus, gweithwyr proffesiynol a ffynonellau ehangach: arolwg traws-adrannol cenedlaethol

Gall ymddiriedaeth mewn systemau iechyd a systemau eraill effeithio ar y nifer sy’n manteisio ar gyngor iechyd y cyhoedd ac sy’n ymgysylltu â gwasanaethau iechyd. Mae profiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs) yn cynyddu risgiau unigolion o salwch, ac felly mae deall sut mae ACEs yn effeithio ar ymddiriedaeth mewn ffynonellau cyngor iechyd a chymorth arall yn bwysig i lywio ymgysylltiad â’r grŵp hwn sy’n agored i niwed. Archwiliodd yr astudiaeth hon y cysylltiadau rhwng ACEs ac ymddiriedaeth mewn cyngor iechyd, gwybodaeth arall a gwasanaethau cyhoeddus mewn sampl cynrychioliadol cenedlaethol o 1,880 o oedolion yng Nghymru.

Awduron: Mark Bellis, Karen Hughes+ 3 mwy
, Kat Ford, Catherine Sharp, Rebecca Hill

Archwilio’r berthynas rhwng profiadau niweidiol yn ystod plentyndod ac ymdopi yn ystod yr argyfwng costau byw gan ddefnyddio arolwg trawsadrannol cenedlaethol yng Nghymru, y DU

Mae (ACEs) yn ystod Plentyndod yn brofiadau niweidiol yn ystod plentyndod fel cam-drin plant a dod i gysylltiad ag anawsterau yn y cartref a thrais domestig, camddefnyddio sylweddau, salwch meddwl ac aelodau o’r teulu yn y carchar. Dadansoddodd yr astudiaeth ddata a gasglwyd gan 1,880 o oedolion sy’n byw ledled Cymru. Canfu fod y rhai a adroddodd am fwy nag un Profiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod niferus yn llawer mwy tebygol o ganfod na fyddent yn gallu ymdopi’n ariannol yn ystod yr argyfwng costau byw, yn annibynnol ar ffactorau gan gynnwys lefel incwm y cartref, statws cyflogaeth ac amddifadedd preswyl.

Awduron: Karen Hughes, Mark Bellis+ 4 mwy
, Katie Cresswell, Rebecca Hill, Kat Ford, Joanne C. Hopkins

Profiadau niweidiol yn ystod plentyndod ac ymgysylltiad â gwasanaethau gofal iechyd: Canfyddiadau o arolwg o oedolion yng Nghymru a Lloeger

Mae profiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs) yn gysylltiedig â chanlyniadau iechyd gwaeth ond nid yw eu cysylltiad ag ymgysylltu â gofal iechyd wedi’i archwilio’n ddigonol o hyd, yn enwedig yn y DU. Mae’r adroddiad hwn yn cyflwyno canfyddiadau arolwg ar-lein gydag oedolion sy’n byw yng Nghymru a Lloegr, a ddatblygwyd i archwilio’r cysylltiad rhwng ACEs ac ymgysylltu â gofal iechyd, gan gynnwys bod yn gyfforddus o ran defnyddio gwasanaethau gofal iechyd.

Awduron: Kat Ford, Karen Hughes+ 3 mwy
, Katie Cresswell, Rebekah Amos, Mark Bellis

Cadw’n gynnes gartref yn ystod y gaeaf yng Nghymru: Gwahaniaethau mewn ymddygiad gwresogi, strategaethau ymdopi a llesiant o 2022 i 2023

Gall cartrefi pobl gael effaith sylweddol ar eu hiechyd a’u llesiant. Mae hyn yn cynnwys y gallu i gadw’n gynnes gartref yn ystod y gaeaf. Mae’r adroddiad hwn yn disgrifio canfyddiadau arolwg cenedlaethol ar gartrefi trigolion 18 oed a hŷn yng Nghymru rhwng Ionawr a Mawrth 2022 (cam un) ac a ailadroddwyd rhwng Ionawr a Mawrth 2023 (cam dau). Mae’r canfyddiadau’n defnyddio sampl o 507 o gyfranogwyr a gwblhaodd y ddau arolwg.

Awduron: Kat Ford, Nicholas Carella+ 5 mwy
, Rebecca Hill, Hayley Janssen, Lauren Heywood, Daniella Griffiths, Sumina Azam

Penderfynyddion Masnachol Trais: Nodi Cyfleoedd i Atal Trais drwy Ddadansoddiad Fframwaith sy’n Seiliedig ar Iechyd y Cyhoedd

Mae’r papur hwn yn defnyddio fframwaith cysyniadol ar gyfer penderfynyddion masnachol iechyd i fapio penderfynyddion masnachol trais posibl. Mae’n archwilio arferion masnachol sy’n gysylltiedig â thrais yn uniongyrchol (e.e., drylliau) a’r rhai sy’n effeithio’n anuniongyrchol ar drais trwy ddylunio a hyrwyddo cynhyrchion, arferion cyflogaeth ac effeithiau ar yr amgylchedd, tlodi ac adnoddau lleol. Nod y papur yw cymhwyso’r fframwaith i ystyried ei ddefnyddioldeb ar gyfer nodi ffactorau risg ac amddiffynnol ar gyfer trais, arferion da presennol, heriau, a chyfleoedd ar gyfer atal trais.

Awduron: Mark Bellis, Sally McManus+ 3 mwy
, Karen Hughes, Olumide Adisa, Kat Ford

Tymereddau oer dan do a’u cysylltiad ag iechyd a llesiant: adolygiad llenyddiaeth systematig

Mae tystiolaeth yn awgrymu bod tymereddau dan do o <18°C yn cael eu cysylltu ag effeithiau iechyd negyddol. Nod yr astudiaeth hon oedd nodi, asesu a diweddaru tystiolaeth ar y cysylltiad rhwng tymereddau oer (h.y. <18°C) mewn cartrefi a’r canlyniadau iechyd a llesiant. Mae bylchau sylweddol yn y sylfaen dystiolaeth gyfredol yn cael eu nodi, yn cynnwys ymchwil ar effeithiau tymereddau oer ar iechyd meddwl a llesiant, astudiaethau’n cynnwys plant ifanc ac effeithiau hir dymor tymerddau oer dan do ar iechyd.

Awduron: Hayley Janssen, Kat Ford+ 5 mwy
, Ben Gascoyne, Rebecca Hill, Manon Roberts, Mark Bellis, Sumina Azam

Costau byw cynyddol ac iechyd a llesiant yng Nghymru: arolwg cenedlaethol

Mae cartrefi ledled Cymru a ledled y byd yn profi cynnydd mewn costau byw. Ers diwedd 2021,mae cynnydd mewn prisiau ar gyfer eitemau sylfaenol fel bwyd ac ynni wedi bod yn fwy na’r cynnydd mewn cyflogau cyfartalog a thaliadau lles, gan arwain at ostyngiad mewn incwm gwario gwirioneddola. O ganlyniad, mae pwysau cynyddol ar gyllidebau cartrefi yn ei gwneud yn anoddach i bobl fforddio’r pethau sylfaenol a chyfeirir ato’n aml fel ‘argyfwng costau byw’. Mae’r adroddiad hwn yn cyflwyno canfyddiadau arolwg a ddatblygwyd i ddeall sut mae’r argyfwng costau byw yn effeithio ar iechyd a llesiant y cyhoedd yng Nghymru; eu hymagweddau a’u penderfyniadau yn ymwneud â chostau byw cynyddol; a’u hymwybyddiaeth o gymorth a chynlluniau ariannol a mynediad iddynt.

Awduron: Rebecca Hill, Karen Hughes+ 3 mwy
, Katie Cresswell, Kat Ford, Mark Bellis

Mesur newidiadau mewn iechyd a llesiant oedolion yn ystod y pandemig COVID-19 a’u perthynas â phrofiadau niweidiol yn ystod plentyndod ac asedau cymdeithasol cyfredol: arolwg trawsdoriadol

Gall profiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs) effeithio ar iechyd meddwl a chorfforol, gan adael pobl â llai o wydnwch i heriau iechyd gydol eu hoes. Mae’r astudiaeth hon yn archwilio a yw lefelau iechyd meddwl, iechyd corfforol ac ansawdd cwsg unigolion a’r newidiadau yn y lefelau a adroddwyd yn ystod blwyddyn gyntaf y pandemig COVID-19 yn gysylltiedig ag ACEs ac a ydynt yn cael eu lleddfu gan asedau cymdeithasol megis cael teulu a ffrindiau y gellir ymddiried ynddynt.

Awduron: Mark Bellis, Karen Hughes+ 2 mwy
, Kat Ford, Helen Lowey

Cymharu perthnasoedd rhwng mathau unigol o brofiadau niweidiol yn ystod plentyndod a chanlyniadau sy’n gysylltiedig ag iechyd mewn bywyd: astudiaeth data sylfaenol gyfunol o wyth arolwg

Mae profiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs) yn dangos cysylltiadau cronnol cryf ag afiechyd mewn bywyd. Gall niwed ddod i’r amlwg hyd yn oed yn y rhai sy’n dod i gysylltiad ag un math o ACE ond ychydig o astudiaethau sy’n archwilio cysylltiad o’r fath. Ar gyfer unigolion sy’n profi un math o ACE, rydym yn archwilio pa ACE sydd â’r cysylltiad cryfaf â’r gwahanol brofiadau sy’n achosi niwed i iechyd.

Awduron: Mark Bellis, Karen Hughes+ 2 mwy
, Katie Cresswell, Kat Ford

Cartrefi oer a’u cysylltiad ag iechyd a llesiant: adolygiad llenyddiaeth systematig

Fel rhan o brosiect ehangach i benderfynu a yw’r safonau cyfredol ar gyfer tymereddau dan do ar aelwydydd Cymru yn optimaidd ar gyfer cysur, iechyd a llesiant pobl, nod yr adolygiad hwn yw pennu ac arfarnu’r dystiolaeth gyfredol ynglŷn â’r cysylltiad rhwng cartrefi oer ar y naill law ac iechyd a llesiant ar y llaw arall.

Awduron: Hayley Janssen, Ben Gascoyne+ 4 mwy
, Kat Ford, Rebecca Hill, Manon Roberts, Sumina Azam

Cysylltiadau rhwng Profiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod (ACEs) a Phrofiad Oes o Ddamweiniau Ceir a Llosgiadau: Astudiaeth Drawsdoriadol

Gan ddefnyddio sampl o boblogaeth gyffredinol y DU, mae’r astudiaeth hon wedi nodi perthnasoedd rhwng dod i gysylltiad ag ACEs a phrofiad oes o ddamweiniau ceir a llosgiadau; dau brif farciwr o anafiadau anfwriadol. Mae’r canfyddiadau’n tynnu sylw at yr angen am ymyriadau effeithiol i atal ACEs a lleihau eu heffeithiau ar iechyd a llesiant. Gall dealltwriaeth well o’r berthynas rhwng ACEs ac anafiadau anfwriadol, a’r mecanweithiau sy’n cysylltu profiadau niweidiol yn ystod plentyndod â risgiau anafiadau, fod o fudd i ddatblygu dulliau amlochrog o atal anafiadau.

Awduron: Kat Ford, Karen Hughes+ 3 mwy
, Katie Cresswell, Nel Griffith, Mark Bellis

Profiadau niweidiol yn ystod plentyndod i rieni a chyflawni cosb gorfforol i blant yng Nghymru

Yn 2022, ymunodd Cymru â’r nifer cynyddol o wledydd i wahardd cosbi plant yn gorfforol ym mhob lleoliad. Gan ddefnyddio data a gasglwyd flwyddyn cyn y newid deddfwriaethol, mae’r astudiaeth hon yn archwilio’r berthynas rhwng amlygiad rhieni Cymru i ACEs wrth dyfu i fyny a’u defnydd o gosb gorfforol tuag at blant.

Awduron: Karen Hughes, Kat Ford+ 2 mwy
, Mark Bellis, Rebekah Amos

Profiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs) a’u perthynas â chanlyniadau iechyd rhywiol gwael: canlyniadau o bedwar arolwg trawstoriadol

Mae gwella dealltwriaeth o ffactorau risg ar gyfer ymddygiad rhywiol peryglus yn hanfodol i sicrhau gwell iechyd rhywiol ar gyfer y boblogaeth. Archwiliodd yr astudiaeth hon gysylltiadau rhwng profiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs) a chanlyniadau iechyd rhywiol gwael yn y DU. Mae’r canfyddiadau yn tynnu sylw at yr angen am ymyriadau effeithiol i atal a gwella effeithiau gydol oes ACEs. Gallai perthnasoedd wedi’u llywio gan drawma ac addysg rhyw, gwasanaethau iechyd rhywiol, a gwasanaethau cyn-enedigol ac ôl-enedigol, yn enwedig ar gyfer y glasoed a rhieni ifanc, roi cyfleoedd i atal ACEs a chefnogi’r rhai yr effeithir arnynt.

Awduron: Sara Wood, Kat Ford+ 4 mwy
, Hannah Madden, Catherine Sharp, Karen Hughes, Mark Bellis

Defnyddio cymwysiadau ffonau symudol i wella diogelwch personol o drais rhyngbersonol – trosolwg o’r cymwysiadau ffonau clyfar sydd ar gael yn y Deyrnas Unedig

Mae gan drais rhyngbersonol oblygiadau dinistriol i unigolion, teuluoedd a chymunedau ar draws y byd, gan roi baich sylweddol ar systemau iechyd, cyfiawnder a lles cymdeithasol. Gallai technoleg ffonau clyfar roi platfform ar gyfer ymyriadau atal trais. Mae’r papur hwn yn archwilio’r dystiolaeth ar argaeledd a phrofiad defnyddwyr o gymwysiadau ffonau clyfar y DU, gyda’r nod o atal trais a gwella diogelwch personol. Mae gan y canfyddiadau oblygiadau ar gyfer datblygu polisi ar gymwysiadau i wella diogelwch personol, yn enwedig o ystyried trafodaethau polisi cenedlaethol diweddar (e.e. y DU) am eu defnyddioldeb.

Awduron: Kat Ford, Mark Bellis+ 3 mwy
, Natasha Judd, Nel Griffith, Karen Hughes

Profiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACE) a COVID-19 yn Bolton

Mae’r adroddiad hwn yn ceisio archwilio unrhyw gysylltiad rhwng amlygiad ACE a haint COVID-19, ar gyfer poblogaeth Bolton. Bydd hefyd yn ceisio nodi a yw amlygiad ACE yn gysylltiedig â’r canlynol: ymddiriedaeth mewn gwybodaeth iechyd COVID-19; agweddau tuag at, a chydymffurfiaeth â chyfyngiadau COVID-19 (e.e. defnyddio gorchuddion wyneb, cadw pellter cymdeithasol); ac agweddau tuag at frechu rhag COVID-19. Bydd gwell dealltwriaeth o berthnasoedd o’r fath yn helpu gwasanaethau lleol i ddeall sut y gallant annog cydymffurfiaeth â chyfyngiadau iechyd y cyhoedd a’r nifer sy’n cael eu brechu; gwybodaeth sy’n hanfodol ar gyfer targedu negeseuon iechyd a rheoli bygythiadau i iechyd y cyhoedd, gan gynnwys pandemigau yn y dyfodol.

Awduron: Kat Ford, Karen Hughes+ 2 mwy
, Hayley Janssen, Mark Bellis

Gwerthusiad o ffilm fer yn hyrwyddo caredigrwydd yng Nghymru yn ystod cyfyngiadau COVID-19 #AmserIFodYnGaredig

IMewn ymateb i gyfyngiadau COVID-19 olynol yng Nghymru, lansiodd Hyb Cymorth ACE Cymru yr ymgyrch #AmserIFodYnGaredig ym mis Mawrth 2021. Defnyddiodd yr ymgyrch ffilm fer a ddarlledwyd ar deledu cenedlaethol a’i hyrwyddo ar gyfryngau cymdeithasol i annog newid ymddygiad er mwyn bod yn garedig. Mae’r llawysgrif hon yn gwerthuso ffilm yr ymgyrch #AmserIFodYnGaredig. Roedd y canfyddiadau’n awgrymu’n gryf y gall ffilm fod yn arf effeithiol i hybu newid ymddygiad er mwyn bod yn garedig ac y gall hyd yn oed ffilmiau sy’n ysgogi adweithiau emosiynol cryf gael eu dirnad yn gadarnhaol ac arwain at newid ymddygiad. Mae canfyddiadau’r gwerthusiad yn berthnasol i sut y gall negeseuon iechyd y cyhoedd addasu a defnyddio gofod ar-lein i dargedu unigolion a hyrwyddo newid ymddygiad.

Awduron: Kat Ford, Mark Bellis+ 2 mwy
, Rebecca Hill, Karen Hughes

Profiadau niweidiol yn ystod plentyndod mamau a’u cysylltiad â genedigaeth cyn amser: dadansoddiad eilaidd o ddata ymwelwyr iechyd cyffredinol

Gall cael eich geni cyn diwedd beichiogrwydd arwain at oblygiadau iechyd tymor byr a gydol oes, ac eto mae’n parhau i fod yn anodd pennu’r risg o enedigaeth cyn amser ymhlith mamau beichiog. Ar draws gwahanol leoliadau iechyd, rhoddir sylw cynyddol i ganlyniadau iechyd ac ymddygiadol profiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs) megis cam-drin neu esgeulustod, neu ddod i gysylltiad ag amgylcheddau niweidiol yn y cartref (e.e. lle mae’r rhai sy’n rhoi gofal yn camddefnyddio alcohol), a’r gwerth posibl o ddeall y niweidiau cudd hyn wrth gefnogi unigolion a theuluoedd. Mae sylfaen dystiolaeth ryngwladol fawr yn disgrifio’r cysylltiad rhwng profiadau niweidiol yn ystod plentyndod a chanlyniadau blynyddoedd cynnar i famau a phlant. Fodd bynnag, mae’r berthynas rhwng ACEs mamau a genedigaeth cyn amser wedi cael llai o sylw o lawer.

Awduron: Katie Hardcastle, Kat Ford+ 1 mwy
, Mark Bellis

Cysylltiadau rhwng profiadau niweidiol yn ystod plentyndod, agweddau tuag at gyfyngiadau COVID-19 a phetruster o ran y brechlyn: astudiaeth drawsdoriadol

Dangoswyd bod trallod yn ystod plentyndod yn gysylltiedig â llesiant meddyliol gwaeth, gyda rhai astudiaethau’n awgrymu y gall arwain at lai o ymddiriedaeth yng ngwasanaethau iechyd a gwasanaethau cyhoeddus eraill. Nododd ymchwil a gynhaliwyd gydag oedolion yng Nghymru fod petruster brechu deirgwaith yn uwch ymhlith pobl a oedd wedi profi pedwar neu ragor o fathau o drawma yn ystod plentyndod nag ydoedd ymhlith y rhai nad oedd wedi profi unrhyw fath o drawma yn ystod plentyndod.

Awduron: Mark Bellis, Karen Hughes+ 4 mwy
, Kat Ford, Hannah Madden, Freya Glendinning, Sara Wood

Profiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod (ACEs) yn Bolton: Effeithiau ar iechyd, llesiant a gwydnwch

Mae tystiolaeth sylweddol yn nodi’r effeithiau andwyol y gall profiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs) eu cael ar iechyd, llesiant a chyfleoedd bywyd ehangach unigolion. Mae nifer o astudiaethau yn y DU wedi nodi cyffredinolrwydd ac effeithiau ACEs ar lefel genedlaethol, ond ychydig o astudiaethau sydd wedi’u cynnal ar lefel leol. Gall deall sut mae ACEs yn effeithio ar boblogaethau lleol alluogi awdurdodau lleol a phartneriaethau i deilwra eu gwasanaethau cymorth, gan dargedu adnoddau at anghenion iechyd y poblogaethau y maent yn eu gwasanaethu. Gweithredwyd yr astudiaeth hon gan Iechyd Cyhoeddus Cymru a Phrifysgol Bangor ar ran Cyngor Bolton i ddeall effaith ACEs ar iechyd a llesiant oedolion yn ardal Awdurdod Lleol Bolton. Mae’r astudiaeth yn archwilio:
■ Mynychder yr achosion o ACEs yn Awdurdod Lleol Bolton;
■ Y berthynas rhwng ACEs ac iechyd a llesiant;
■ Ffactorau gwydnwch a all gynnig amddiffyniad rhag effeithiau niweidiol ACEs.

Awduron: Kat Ford, Karen Hughes+ 1 mwy
, Mark Bellis

Canfyddiadau o ffilm fer wedi’i hanimeiddio ar brofiadau niweidiol yn ystod plentyndod: gwerthusiad dulliau cymysg

Mae’r papur hwn yn gwerthuso ffilm animeiddiedig fer ar brofiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs) i archwilio agweddau a theimlad gwylwyr tuag at y ffilm gan gynnwys, ar gyfer is-haen o weithwyr proffesiynol, cysylltiadau rhwng agweddau a phrofiad personol o ACEs.

Awduron: Kat Ford, Mark Bellis+ 2 mwy
, Kate R Isherwood, Karen Hughes

Cymorth i oedolion yn ystod plentyndod: astudiaeth ôl-weithredol o berthnasoedd y gellir ymddiried ynddynt ag oedolion, ffynonellau cymorth personol oedolion a’u cysylltiad ag adnoddau gwydnwch plentyndod

Gall profiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs) effeithio ar iechyd a llesiant ar hyd cwrs bywyd. Mae gwytnwch yn nodwedd unigol y gwyddys ei bod yn helpu i negyddu effaith adfyd ac o bosibl yn trawsnewid straen gwenwynig yn straen goddefadwy. Mae cael mynediad at oedolyn dibynadwy yn ystod plentyndod yn hanfodol i helpu plant i feithrin gwydnwch. Nod y papur hwn yw deall y berthynas rhwng cael mynediad bob amser at gymorth oedolion y gellir ymddiried ynddynt ac adnoddau gwydnwch plentyndod, ac archwilio pa ffynonellau cymorth personol oedolion a nifer y ffynonellau cymorth oedolion, sy’n meithrin gwydnwch plentyndod orau.

Awduron: Kathryn Ashton, Alisha Davies+ 4 mwy
, Karen Hughes, Kat Ford, Andrew Cotter-Roberts, Mark Bellis