Adnoddau

Iechyd yn Asesiadau Cynlluniadau

Yn y rhifyn diweddaraf o Planning in London, darparodd Michael Chang (Cymdeithas Cynllunio Gwlad a Thref), Liz Green (WHIASU) a Jenny Dunwoody (Arup) drosolwg o gyfleoedd i integreiddio ystyriaethau iechyd mewn ystod o asesiadau yn y broses gynllunio. Mae’r rhain yn cynnwys yr Asesiad Amgylcheddol Strategol, Asesiad o’r Effaith Amgylcheddol a’r Asesiad o’r Effaith ar Iechyd. Mae’r erthygl hon wedi’i gosod yng nghyd-destun y Cynllun Llundain arfaethedig, dogfen gynllunio strategol statudol ar gyfer Llundain gyfan, a fydd yn gweld bwrdeistrefi yn mabwysiadu’r polisi o ddefnyddio HIA yn y broses ceisiadau cynllunio. Bydd llawer o’r materion a’r themâu a nodir yn yr erthygl hefyd yn berthnasol ac o ddiddordeb i ymarferwyr yng Nghymru. (pp52-53)

Awduron: Michael Chang, Liz Green+ 1 mwy
, Jenny Dunwoody
Cyfnodolyn (Saesneg yn unig)

Ymholiad arferol am hanes o brofiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACE) yn y boblogaeth cleifion sy’n oedolion mewn lleoliad ymarfer cyffredinol: Astudiaeth braenaru

Archwiliad cychwynnol o ddichonoldeb a derbynioldeb gofyn am hanes o ACE mewn practis meddygon teulu aml-safle mawr yng Ngogledd Orllewin Lloegr. Mae’r canfyddiadau’n archwilio profiadau ymarferwyr o gyflwyno ac effeithiau posibl ar gleifion.

Awduron: Katie Hardcastle, Mark Bellis
Adroddiad Gwerthuso Cyrhaeddiad - Saesneg yn unig Ffeithlun - Saesneg yn unig

Gwerthusiad o Ymagwedd Ysgol Gyfan sy’n Wybodus am Brofiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod (ACE)

Mae tystiolaeth eang o effaith Profiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod (ACE) ar ddatblygiad plant a’r canlyniadau dilynol yn nes ymlaen mewn bywyd. Fodd bynnag, gall datblygu cadernid mewn plant helpu i amddiffyn rhag effeithiau trawma a lleihau’r risg o ganlyniadau gwael pan yn oedolion. Mae’r ymagwedd ysgol gyfan sy’n wybodus am ACE yn rhaglen sydd wedi’i datblygu i gyflwyno a gweithredu arferion sy’n wybodus am drawma mewn ysgolion. Mae’r adroddiad hwn yn nodi canfyddiadau’r gwerthusiad annibynnol o ymagwedd y peilot hwn.

Awduron: Emma Barton, Annemarie Newbury+ 1 mwy
, Jo Roberts
Adroddiad - SaesnegAdroddiad - Cymraeg

Profiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod: Torri’r Cylch Troseddu rhwng y Cenedlaethau Trosolwg

Yn rhan o’r dull amlasiantaethol, strwythuredig ac ymyrraeth gynnar o ddelio â phobl sy’n agored i newid, aethpwyd ati i beilota trefniadau newydd rhwng Timau Plismona yn y Gymdogaeth a Thîm Cymorth Cynnar Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, a hynny er mwyn sicrhau ymateb mwy effeithiol i bobl sy’n agored i niwed, gan roi pwyslais ar blant, pobl ifanc a’u rhieni/gofalwyr.

Awduron: Michelle McManus, Emma Barton+ 2 mwy
, Annemarie Newbury, Janine Roderick
Adroddiad - SaesnegAdroddiad - Cymraeg

Profiadau niweidiol yn ystod plentyndod a ffynonellau gwydnwch plentyndod: astudiaeth ôl-weithredol o’u cydberthnasau ag iechyd plant a phresenoldeb addysgol

Gall profiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs), gan gynnwys cam-drin ac amlygiad i straenachosyddion yn y cartref, effeithio ar iechyd plant. Gall ffactorau cymunedol sy’n darparu cymorth, cyfeillgarwch a chyfleoedd ar gyfer datblygiad feithrin gwydnwch plant a’u hamddiffyn rhag rhai o effeithiau niweidiol ACEs. Mae’r papur hwn yn archwilio a yw hanes o ACEs yn gysylltiedig ag iechyd a phresenoldeb yn yr ysgol gwael yn ystod plentyndod ac i ba raddau y mae asedau cadernid cymunedol yn gwrthweithio canlyniadau o’r fath.

Awduron: Mark Bellis, Karen Hughes+ 6 mwy
, Kat Ford, Katie Hardcastle, Catherine Sharp, Sara Wood, Lucia Homolova, Alisha Davies
Cyfnodolyn (Saesneg yn unig) Ffeithlun - CymraegFfeithlun - Saesneg

Gwneud Gwahaniaeth: Lleihau’r risg i iechyd sydd yn gysylltiedig â llygredd traffig ar y ffyrdd yng Nghymru

Mae’r gwaith hwn yn estyniad o adroddiad Gwneud Gwahaniaeth Iechyd Cyhoeddus Cymru ac mae’n defnyddio tystiolaeth ymchwil a barn arbenigol i nodi camau i leihau llygredd aer sy’n gysylltiedig â thraffig ar y ffyrdd, risgiau ac anghydraddoldebau.

Awduron: Charlotte Grey, Huw Brunt+ 7 mwy
, Sarah Jones, Sumina Azam, Joanna Charles, Tom Porter, Angela Jones, Teri Knight, Sian Price
Infograffig - SaesnegAdroddiad - CymraegInffograffeg - CymraegAdroddiad - Saesneg

Adroddiad Cynnydd IHCC 2015-17

Cyhoeddodd y Ganolfan Ryngwladol Cydlynu Iechyd (IHCC) adroddiad yn tynnu sylw at ei chyflawniadau o ran cefnogi gweithredu’r Siarter ar gyfer Partneriaethau Iechyd Rhyngwladol yng Nghymru. Mae Adroddiad Cynnydd diweddaraf yr IHCC yn amlinellu’r gwaith, y cynnydd a’r cyflawniadau rhwng 2015 a 2017 a wnaed gan yr IHCC a Byrddau Iechyd Cymru ac Ymddiriedolaethau yn y maes hwn. Mae hefyd yn dangos sut y mae’r IHCC wedi esblygu mewn perthynas â datblygiadau byd-eang, y DU, cenedlaethol a lleol.

Awduron: Mariana Dyakova, Lauren Couzens (née Ellis)+ 3 mwy
, Lucy Fagan, Elodie Besnier, Anna Stielke
Adroddiad - SaesnegAdroddiad - Cymraeg

A yw’r cyfan yn fwg heb dân? Amgyffrediad plant ysgol gynradd Cymru o sigaréts electronig

Mae poblogrwydd cynyddol a thwf cyflym sigaréts electronig wedi creu cryn bryder am eu heffaith ar blant a phobl ifanc. Mae pryderon yn ymwneud â sigaréts electronig yn gweithredu fel llwybr posibl i smygu tybaco i bobl ifanc nad ydynt erioed wedi smygu, mwy o arbrofi gan arwain at ailnormaleiddio ymddygiad smygu a niwed posibl i iechyd yn sgîl anweddu.

Awduron: Lorna Porcellato, Kim Ross-Houle+ 9 mwy
, Zara Quigg, Jane Harris, Charlotte Bigland, Rebecca Bates, Hannah Timpson, Ivan Gee, Julie Bishop, Ashley Gould, Alisha Davies
Adroddiad - SaesnegFfeithlun - Saesneg yn unig Adroddiad - Cymraeg

Rhannu yw Gofalu? Ystyried rhannu gwybodaeth am gleifion yn unol â deddfwriaeth a chanllawiau presennol, ac opsiynau wrth symud ymlaen

Adolygiad o’r fframwaith deddfwriaethol a pholisi ar gyfer rhannu gwybodaeth am gleifion mewn perthynas ag iechyd rhywiol yng Nghymru. Mae’r papur hwn yn cyflwyno cyfres o opsiynau i swyddogion y gellid eu cymryd i wella gofal cleifion, tra’n ceisio parchu cyfrinachedd a chynnal ymddiriedaeth hefyd.

Awduron: Adam Jones, Zoë Couzens+ 6 mwy
, Amanda Davies, Sarah Morgan, Rachel Drayton, Catherine Moore, Jane Evans, Lisa Partridge
Adolygiad - Saesneg yn unig

Ffynonellau cadernid a’u perthynas gymedroli â niwed yn sgîl profiadau niweidiol yn ystod plentyndod: Adroddiad 1: Salwch Meddwl

Cynhaliwyd Arolwg o Brofiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod (ACE) a Chadernid Cymru i archwilio ffactorau unigol a chymunedol a allai gynnig amddiffyniad rhag effeithiau niweidiol ACE ar iechyd, lles a ffyniant ar draws cwrs bywyd.

Awduron: Karen Hughes, Kat Ford+ 3 mwy
, Alisha Davies, Lucia Homolova, Mark Bellis
Ffeithlun - SaesnegFfeithlun - CymraegAdroddiad - SaesnegAdroddiad - Cymraeg

Datblygu cynaliadwy yng Nghymru a rhanbarthau eraill yn Ewrop – cyflawni iechyd a thegwch ar gyfer y genhedlaeth bresennol a chenedlaethau’r dyfodol

Mae Agenda Datblygu Cynaliadwy 2030 y Cenhedloedd Unedig (2015), a ategir gan fframwaith a strategaeth polisi Ewropeaidd WHO ar gyfer yr 21ain ganrif, Health 2020, yn garreg filltir ar gyfer datblygiad dynol a phlanedol. Mae’r cyhoeddiad hwn yn cynnig ffyrdd o gynyddu cyfleoedd i weithredu’r agendâu hyn ar y lefelau cenedlaethol a rhanbarthol ar draws Rhanbarth Ewropeaidd WHO.

Awduron: Cathy Weatherup, Sumina Azam+ 1 mwy
, Mariana Dyakova
Linc - Saesneg yn unig

Fframwaith ar gyfer Rheoli Economi’r Nos yng Nghymru

Mae economi’r nos yng Nghymru yn ymwneud â’r gweithgarwch economaidd sy’n digwydd rhwng 6pm a 6am. Mae hyn yn cwmpasu amrywiaeth o weithgareddau yn amrywio o fwytai a sefydliadau sy’n gweini bwyd, gwerthu alcohol, lleoliadau cerddoriaeth a chlybiau gyda dawnsio ac adloniant, sinemâu a gweithgareddau hamdden eraill.

Awduron: Kathryn Ashton, Janine Roderick+ 2 mwy
, Lee Parry-Williams, Liz Green
Crynodeb - SaesnegAdroddiad - Saesneg yn unigCrynodeb - Cymraeg

Datblygu fframwaith i reoli’r economi nos yng Nghymru: dull Asesu Effaith ar Iechyd

Mae’r astudiaeth achos hwn yn amlinellu dull darpar Asesiad o’r Effaith ar Iechyd (HIA) i ail-ddatblygu fframwaith adweithiol presennol ar gyfer rheoli economi’r nos yng Nghymru. Drwy gynnwys amrywiaeth o randdeiliaid yn y broses, llwyddwyd i ail-lunio amcanion rhagweithiol realistig sy’n cynnwys iechyd a llesiant ill dau. Mae’r erthygl hon yn amlygu manteision HIA, a gellir ei defnyddio i lywio datblygiadau polisi yn y dyfodol.

Awduron: Kathryn Ashton, Janine Roderick+ 2 mwy
, Lee Parry-Williams, Liz Green
Cyfnodolyn (Saesneg yn unig)

Gwerthusiad o Ymagwedd sy’n Wybodus am Brofiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod (ACE) tuag at gynllun peilot Hyfforddiant Plismona Bregusrwydd (AIAPVT)

Yn ystod y blynyddoedd diwethaf, mae’r galw am blismona yn y DU wedi cynyddu ar gyfer digwyddiadau sy’n ymwneud â lles cymhleth, diogelwch y cyhoedd a bregusrwydd. Nododd ymchwil ar yr ymateb i fregusrwydd gan Heddlu De Cymru (SWP) fod angen hyfforddi staff i ddeall effaith Profiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod (ACE) a thrawma i sicrhau bod ganddynt y sgiliau cywir i gynorthwyo unigolion sy’n agored i niwed ar adegau o argyfwng ac angen. Mewn ymateb i’r canfyddiadau hyn, datblygwyd Hyfforddiant Ymagwedd sy’n Wybodus am ACE o Blismona Bregusrwydd (AIAPVT). Mae’r adroddiad hwn yn cyfleu gwerthusiad annibynnol o’r hyfforddiant.

Awduron: Kat Ford, Annemarie Newbury+ 3 mwy
, Zoe Meredith, Jessica Evans, Janine Roderick
Adroddiad - SaesnegAdroddiad - Cymraeg

Mae ymagwedd rhannu data yn cynrychioli cyfraddau a phatrymau trais gydag ymosodiadau sydd yn anafu yn fwy cywir

Ymchwilio i weld a all rhannu a chysylltu data trais a gesglir fel mater o drefn ar draws systemau iechyd a chyfiawnder troseddol ddarparu dealltwriaeth fwy cynhwysfawr o drais, sefydlu patrymau o dan-adrodd a llywio’r gwaith o ddatblygu, gweithredu a gwerthuso mentrau atal trais yn well.

Awduron: Benjamin J. Gray, Emma Barton+ 4 mwy
, Alisha Davies, Sara Long, Janine Roderick, Mark Bellis
Cyfnodolyn (Saesneg yn unig)

Datblygu’r Nodau Datblygu Cynaliadwy drwy Iechyd ym Mhob Polisi: Astudiaethau achos o bob cwr o’r byd

Datblygwyd y Llyfr Astudiaeth Achos hwn, Datblygu’r Nodau Datblygu Cynaliadwytdrwy Iechyd ym mhob Polisi: Astudiaethau achos o bob cwr o’r byd fel canlyniad Cynhadledd Ryngwladol Iechyd ym Mhob Polisi Adelaide 2017 a noddwyd ar y cyd gan Lywodraeth De Awstralia a Sefydliad Iechyd y Byd.

Awduron: Cathy Weatherup, Sumina Azam+ 5 mwy
, Michael Palmer, Cathy Madge, Richard Lewis, Mark Bellis, Andrew Charles
Adroddiad - Saesneg yn unig

Buddsoddi mewn iechyd a lles: Adolygiad o’r elw cymdeithasol ar fuddsoddiad o bolisïau iechyd y cyhoedd i gefnogi gweithredu’r Nodau Datblygu Cynaliadwy drwy adeiladu ar Iechyd 2020

Mae heriau iechyd y cyhoedd, anghydraddoldeb, economaidd ac amgylcheddol cynyddol ar draws Rhanbarth Ewropeaidd WHO sy’n gofyn am fuddsoddiad brys er mwyn cyflawni datblygu cynaliadwy (diwallu anghenion presennol heb beryglu gallu cenedlaethau’r dyfodol i ddiwallu eu hanghenion) a sicrhau iechyd a lles ar gyfer y genhedlaeth bresennol a chenedlaethau’r dyfodol.

Awduron: Mariana Dyakova, Christoph Hamelmann+ 6 mwy
, Mark Bellis, Elodie Besnier, Charlotte Grey, Kathryn Ashton, Anna Schwappach, Christine Charles
Adroddiad - Saesneg yn unig

Effaith profiadau niweidiol yn ystod plentyndod lluosog ar iechyd: adolygiad systematig a metaddadansoddiad

Mae’r adolygiad systematig a’r metaddadansoddiad hwn yn ceisio cyfosod canfyddiadau o astudiaethau yn mesur effaith mathau lluosog o brofiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACE) ar ganlyniadau iechyd trwy gydol bywyd.

Awduron: Karen Hughes, Mark Bellis+ 6 mwy
, Katie Hardcastle, Dinesh Sethi, Alexander Butchart, Christopher Mikton, Lisa Jones, Michael P Dunne
Cyfnodolyn (Saesneg yn unig)

Fframwaith Adolygu Sicrwydd Ansawdd ar gyfer Asesu’r Effaith ar Iechyd (HIA)

Mae’r Fframwaith Adolygu Sicrhau Ansawdd hwn yn offeryn arfarnu hanfodol ar gyfer HIA. Ei nod yw sicrhau bod ymarfer HIA yng Nghymru yn parhau i adlewyrchu’r gwerthoedd, y safonau a’r dulliau gweithredu pwysig sydd wedi bod yn sail i ddatblygu ymarfer HIA yn y wlad hyd yma.

Awduron: Liz Green, Lee Parry-Williams+ 1 mwy
, Nerys Edmonds
Fframwaith - SaesnegFframwaith - CymraegAtodiad Un - SaesnegAtodiad Un - CymraegAtodiad Dau - SaesnegAtodiad Dau - Cymraeg

Profiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod: Torri Cylch Troseddu o Un Genhedlaeth i’r Llall trwy Droi Dealltwriaeth yn Weithredu: Adroddiad cryno

Mae’r adroddiad cryno hwn yn cyflwyno canfyddiadau allweddol ymchwil helaeth a wnaed gyda Heddlu De Cymru i ddeall y galw o ran bregusrwydd. Mae’r adroddiad hwn yn cryfhau’r achos dros y ffordd y gall plismona fod yn fwy effeithiol o ran atal problemau cyn iddynt waethygu trwy ymagwedd gynaliadwy a hirdymor.

Awduron: Kat Ford, Shaun Kelly+ 4 mwy
, Jessica Evans, Annemarie Newbury, Zoe Meredith, Janine Roderick
Adroddiad - SaesnegAdroddiad - Cymraeg
Yn ôl i'r brig