Mae’r nodyn briffio hwn yn canolbwyntio ar addasu i fynd i’r afael â newid hinsawdd yng Nghymru a chymhwyso Asesiad o’r Effaith ar Iechyd (HIA) fel proses a all gefnogi llunwyr polisïau i wneud y mwyaf o fuddion llesiant, lleihau niwed i iechyd, ac osgoi ehangu anghydraddoldebau iechyd wrth gynllunio polisïau addasu. Mae’n cynnwys pum astudiaeth achos – dwy ryngwladol a thair o Gymru, ac mae’n darparu enghreifftiau sy’n canolbwyntio ar weithredu o roi HIA ar waith.
Dechreuwyd yr adroddiadau Sganio a Dysgu Gorwelion Rhyngwladol fel rhan o’r ymateb iechyd y cyhoedd i COVID-19, i gefnogi ymateb deinamig a mesurau adfer a chynllunio yng Nghymru. Yng ngwanwyn 2022, ehangwyd cwmpas yr adroddiadau i gwmpasu pynciau iechyd y cyhoedd â blaenoriaeth, gan gynnwys ym meysydd gwella a hybu iechyd, diogelu iechyd, a gofal iechyd.
Mewn ffocws: Pum Amod Hanfodol ar gyfer Tegwch Iechyd
Awduron: Leah Silva, Daniela Stewart+ 4 mwy
, Lauren Couzens (née Ellis), Sara Cooklin-Urbano, Mariana Dyakova, Jo Peden
Mae Platfform Datrysiadau Tegwch Iechyd Cymru (WHESP) wedi cyhoeddi Erthygl Sbotolau newydd, sy’n tynnu sylw at gamau gweithredu sy’n canolbwyntio ar ddatrysiadau i fynd i’r afael ag anghydraddoldebau iechyd. Mae’r erthygl sbotolau hon yn canolbwyntio ar ‘Gwent Teg i Bawb: Rhanbarth Marmot cyntaf Cymru’.
Wrth i Went ymgymryd â’i rôl fel Rhanbarth Marmot, bydd dull gweithredu sy’n canolbwyntio ar y gymuned yn cael ei fabwysiadu i greu amgylcheddau sy’n meithrin iechyd da. Trwy hyn, bydd sawl maes allweddol yn dod dan sylw, gan gynnwys sicrhau mynediad at addysg o safon, cyfleoedd cyflogaeth, a gwasanaethau trafnidiaeth dibynadwy.
Nawr bod y DU wedi gadael yr Undeb Ewropeaidd, mae Llywodraeth y DU yn negodi cytundebau masnach ryngwladol ar ran gweddill y DU am y tro cyntaf ers bron i hanner degawd. Mae gan gytundebau masnach ryngwladol y potensial i gael effaith gadarnhaol a negyddol ar iechyd, llesiant a thegwch yng Nghymru.
Yma rydym yn darparu methodoleg weledol ar gyfer archwilio’r ffyrdd y gallai cytundebau masnach rhyngwladol penodol gael yr effaith hon drwy lens y nodau a nodir yn Neddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015. Yn yr adroddiad ffeithlun hwn, rydym yn crynhoi effeithiau posibl y DU yn ymuno â Chytundeb Masnach Rydd y Bartneriaeth Traws-Môr Tawel Gynhwysfawr a Chynyddol (CPTPP).
Mae #DiogelDweud yn ymgyrch atal achosion o aflonyddu rhywiol, sy’n ceisio atal achosion o aflonyddu rhywiol drwy annog ymatebion cymdeithasol gadarnhaol y rhai a fu’n bresennol yn erbyn aflonyddu rhywiol, neu’r arwyddion pwysig mewn lleoedd bywyd nos.
Gan adeiladu ar werthusiad o Gam Un #DiogelDweud, cafodd Cam Dau ei ddarparu gan Uned Atal Trais Cymru, gydag arian gan Gomisiynydd Heddlu a Throseddu De Cymru, fel rhan o gronfa Safety of Women at Night y Swyddfa Gartref .
Mae’r gwerthusiad hwn wedi defnyddio canfyddiadau o’r cyfryngau cymdeithasol a dadansoddiadau gwefannau, yn ogystal ag ymatebion i arolwg canfyddiadau’r cyhoedd ar ôl yr ymgyrch.
Mae’r adroddiad hwn yn crynhoi canfyddiadau adolygiad o lenyddiaeth o effaith yr argyfwng costau byw ar iechyd a llesiant plant. Defnyddiwyd y canfyddiadau i wneud argymhellion ar draws un ar ddeg o feysydd gweithredu polisi blaenoriaeth.
Mae Cylchlythyr Iechyd Rhyngwladol y Ganolfan Ryngwladol Cydlynu Iechyd (IHCC) yn hyrwyddo ac yn rhannu newyddion, digwyddiadau a mentrau rhyngwladol gyda phartneriaid ledled Cymru a thu hwnt.
Cafodd y cylchlythyr ei dreialu ym mis Mai 2023, ac fe’i cyhoeddir yn chwarterol ers hynny.
Gall profiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs) effeithio ar iechyd meddwl a chorfforol, gan adael pobl â llai o wydnwch i heriau iechyd gydol eu hoes. Mae’r astudiaeth hon yn archwilio a yw lefelau iechyd meddwl, iechyd corfforol ac ansawdd cwsg unigolion a’r newidiadau yn y lefelau a adroddwyd yn ystod blwyddyn gyntaf y pandemig COVID-19 yn gysylltiedig ag ACEs ac a ydynt yn cael eu lleddfu gan asedau cymdeithasol megis cael teulu a ffrindiau y gellir ymddiried ynddynt.
Mae profiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs) yn cwmpasu gwahanol fathau o brofiadau poenus, e.e. cam-drin corfforol a/neu emosiynol. Gall deall effeithiau gwahanol fathau o ACEs ar wahanol ganlyniadau iechyd arwain gwaith atal ac ymyrraeth wedi’i dargedu. Gwnaethom amcangyfrif y cysylltiad rhwng y tri chategori o ACEs ar eu pen eu hunain a phan oeddent yn cyd-ddigwydd. Yn benodol, y berthynas rhwng cam-drin plant, bod yn dyst i drais, a thrafferthion yn y cartref a’r risg o fod ynghlwm â thrais, cymryd rhan mewn ymddygiad sy’n niweidio iechyd, a phrofi salwch meddwl.
Mae Amser i Siarad Iechyd Cyhoeddus yn banel cenedlaethol o drigolion Cymru sy’n 16+ oed a sefydlwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru i alluogi ymgysylltiad rheolaidd â’r cyhoedd i lywio polisïau ac ymarfer iechyd y cyhoedd. Cynlluniwyd y panel i gynrychioli poblogaeth Cymru yn gyffredinol yn ôl oedran, rhyw, amddifadedd, ethnigrwydd a bwrdd iechyd. Mae’r adroddiad hwn yn cyflwyno canfyddiadau o arolwg Mehefin 2023
sy’n cwmpasu: Rhestrau aros y GIG, Tai, Bod yn dyst i Drais, Llesiant meddyliol, Gofal sylfaenol.
Dechreuwyd yr adroddiadau Sganio a Dysgu Gorwelion Rhyngwladol fel rhan o’r ymateb iechyd y cyhoedd i COVID-19, i gefnogi ymateb deinamig a mesurau adfer a chynllunio yng Nghymru. Yng ngwanwyn 2022, ehangwyd cwmpas yr adroddiadau i gwmpasu pynciau iechyd y cyhoedd â blaenoriaeth, gan gynnwys ym meysydd gwella a hybu iechyd, diogelu iechyd, a gofal iechyd.
Mewn ffocws: Iechyd a Llesiant Meddwl Ffoaduriad a Chesiwyr Lloches
Awduron: Leah Silva, Daniela Stewart+ 3 mwy
, Lauren Couzens (née Ellis), Sara Cooklin-Urbano, Mariana Dyakova
Cymru Heb Drais: Safbwyntiau Plant a Phobl Ifanc yn dwyn ynghyd y cyfraniadau hyn, sy’n rhoi cipolwg anghyffredin ar y materion sy’n cael yr effaith fwyaf ar blant a phobl ifanc yng Nghymru, yn ogystal â’u blaenoriaethau er mwyn atal trais.
Dylid darllen yr adroddiad ar y cyd â Fframwaith Cymru Ddi-drais
Mae animeiddiad Platfform Datrysiadau Tegwch Iechyd Cymru (WHESP) yn rhoi trosolwg o ymarferoldeb y platfform ac yn arwain y defnyddiwr fesul tudalen trwy bob adran ac adnodd. Mae’n arddangos yr Adnodd Data a’r Cynhyrchydd Adroddiadau hawdd eu defnyddio, y gellir eu teilwra i’r maes diddordeb a ddymunir i gynhyrchu allbynnau i lywio gwaith a llunio mewnwelediadau.
Awduron: Rebecca Hill, Jo Peden+ 7 mwy
, Lauren Couzens (née Ellis), Mariana Dyakova, Daniela Stewart, James Allen, Golibe Ezenwugo, Anna Stielke, Kathryn Ashton
Mae’r asesiad hwn o’r effaith ar iechyd (HIA) yn arfarniad strategol a chynhwysfawr o oblygiadau posibl newid hinsawdd yn y dyfodol agos i’r hirdymor ar iechyd poblogaeth Cymru. Mae’n darparu tystiolaeth gadarn i hysbysu cyrff cyhoeddus, asiantaethau a sefydliadau yn eu paratoadau ar gyfer newid hinsawdd a digwyddiadau newid hinsawdd a’u hymatebion iddynt. Ei nod yw cefnogi mabwysiadu polisïau a chynlluniau a all hybu a diogelu iechyd a llesiant i bawb yng Nghymru ac yn y grwpiau poblogaeth ac ardaloedd daearyddol hynny sydd mewn perygl arbennig o effeithiau negyddol.
Mae allbynnau’r gweithgarwch HIA yn cynnwys:
• Adroddiad Cryno HIA seiliedig ar dystiolaeth
• Penodau unigol ar dystiolaeth o effaith newid hinsawdd ar benderfynyddion ehangach iechyd a grwpiau poblogaeth yng Nghymru
• Set o 4 ffeithlun
• Dec sleidiau PowerPoint
• Adroddiad Technegol
Mae cyfoeth o dystiolaeth sy’n dangos yr effaith sylweddol y mae cartrefi pobl yn ei chael ar eu hiechyd a’u llesiant.
Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn cyhoeddi cyfres o bapurau briffio sy’n ceisio troi’r dystiolaeth hon yn gamau gweithredu. Bydd y gyfres briffio yn:
• Amlinellu ein gweledigaeth gyffredin ar gyfer dyfodol tai iach yng Nghymru.
• Rhannu enghreifftiau o sut mae ‘da’ yn edrych ar sail tystiolaeth bresennol ac arfer nodedig.
• Defnyddio’r mewnwelediad hwn, ochr yn ochr â thystiolaeth o brofiadau byw pobl, i nodi camau gweithredu a fydd yn helpu i gyflawni ein gweledigaeth.
Mae’r papur briffio hwn yn gosod y cyd-destun ar gyfer y gyfres a’r themâu a’r pynciau y bydd yn ymdrin â nhw.
Mae’r adroddiad hwn yn rhoi crynodeb byr o ganfyddiadau Asesiad o’r Effaith ar Iechyd (HIA) Cytundeb Partneriaeth Gynhwysfawr a Blaengar y Môr Tawel ar Gymru. Mae’r adroddiad hwn yn drosolwg strategol lefel uchel sy’n seiliedig ar dystiolaeth. Mae’n crynhoi’r prif effeithiau ar iechyd, llesiant a thegwch a allai ddigwydd yn y tymor byr a’r tymor hwy yn dilyn derbyniad y DU i’r CPTPP.
Awduron: Liz Green, Leah Silva+ 6 mwy
, Michael Fletcher, Louisa Petchey, Laura Morgan, Margaret Douglas, Sumina Azam, Courtney McNamara
Bydd Platfform Atebion Tegwch Iechyd Cymru yn gweithredu fel ystorfa o wybodaeth, astudiaethau achos ac ymyriadau blaenorol a ddefnyddir er mwyn helpu i fynd i’r afael ag annhegwch a rhannu arfer da yng Nghymru.
Mae’r platfform yn cynnwys offer data chwiliadwy a swyddogaeth llunio adroddiadau sy’n galluogi defnyddwyr i fewnbynnu eu termau chwilio a pharatoi allbynnau sy’n gysylltiedig â’r termau hynny. Mae’r platfform hefyd yn cynnig nodwedd sbotolau y gellir ei defnyddio i amlygu atebion neu themâu penodol.
Bydd y tîm yn datblygu’r platfform dros amser er mwyn ychwanegu cynnwys a nodweddion ychwanegol.
Awduron: Rebecca Hill, Jo Peden+ 12 mwy
, Lauren Couzens (née Ellis), Mariana Dyakova, Daniela Stewart, James Allen, Liz Green, Rebecca Masters, Leah Silva, Sara Cooklin-Urbano, Golibe Ezenwugo, Abigail Malcolm (née Instone), Jason Roberts, Rajendra Kadel
Mae Amser i Siarad Iechyd Cyhoeddus yn panel cynrychiolaeth genedlaethol Iechyd Cyhoeddus Cymru o drigolion 16 oed a hŷn yng Nghymru. Fe’i sefydlwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru i alluogi ymgysylltiad rheolaidd â’r cyhoedd er mwyn llywio polisïau ac ymarfer iechyd y cyhoedd. Ym mis Ebrill fe wnaethom gyhoeddi adroddiad yn cyflwyno canfyddiadau o arolwg Chwefror – Mawrth 2023 a oedd yn canolbwyntio ar sgrinio, cynaliadwyedd, ymgyrchoedd a phryderon cyfredol. Mae’r ail adroddiad hwn o arolwg Chwefror – Mawrth 2023 yn canolbwyntio ar ganfyddiadau sy’n ymwneud ag amgylcheddau bwyd a phwysau iach.
Mae’r papur briffio hwn gan Iechyd Cyhoeddus Cymru yn crynhoi’r systemau rhyngwladol y cymerodd y DU a Chymru ran ynddynt i fynd i’r afael ag alcohol, tybaco a chyffuriau anghyfreithlon cyn Brexit. Yna bydd yn archwilio sut mae’r rhain wedi newid ar ôl Brexit a pha effaith bosibl y gallant ei chael ar iechyd a llesiant yng Nghymru.
Dechreuwyd yr adroddiadau Sganio a Dysgu Gorwelion Rhyngwladol fel rhan o’r ymateb iechyd y cyhoedd i COVID-19, i gefnogi ymateb deinamig a mesurau adfer a chynllunio yng Nghymru. Yng ngwanwyn 2022, ehangwyd cwmpas yr adroddiadau i gwmpasu pynciau iechyd y cyhoedd â blaenoriaeth, gan gynnwys ym meysydd gwella a hybu iechyd, diogelu iechyd, a gofal iechyd.
Mewn ffocws: Prydau Ysgol am ddim i holl blant Ysgolion Cynradd
Awduron: Leah Silva, Abigail Malcolm+ 4 mwy
, Lauren Couzens, Sara Cooklin Urbano, Emily Clark, Mariana Dyakova
Mae cyfalaf cymdeithasol yn factor amddiffynnol i iechyd a lles, mae gwahaniaethau yn cyfrannu’n sylweddol at anghydraddoldebau iechyd yng Nghymru. Mae’r papur yn darparu adolygiad cyflym o ddylanwad perthnasoedd a rhwydweithiau cymdeithasol pobl hŷn ar iechyd a sut mae COVID-19 a’r heriau costau byw presennol yn effeithio arno. Mae’n tynnu sylw at bolisïau ac arferion sy’n cryfhau rhwydweithiau cymdeithasol pobl hŷn gyda’r bwriad o wella llesiant, dod dros heriau ac adeiladu cyfalaf cymdeithasol ar gyfer cenedlaethau hŷn y presennol a’r dyfodol.
Mae cyflawni Cymru Fwy Cyfartal yn un o’r saith nod a nodir yn Neddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015. Mae’r ddeddf yn rhoi’r pum ffordd o weithio i gyrff y sector cyhoeddus yng Nghymru a fydd yn ein cefnogi i wneud gwell penderfyniadau heddiw ar gyfer Cymru Fwy Cyfartal yfory. Daeth Dyletswydd Economaidd-Gymdeithasol Llywodraeth Cymru i rym yn 2021 a’i nod yw sicrhau canlyniadau gwell i’r rhai sy’n profi anfantais economaidd-gymdeithasol.
Nod y Canllaw hwn yw helpu cyrff cyhoeddus yng Nghymru i gymhwyso’r Ddyletswydd Economaidd-Gymdeithasol fel y gall weithredu fel ysgogiad pwerus i wella canlyniadau iechyd i bobl a chymunedau sy’n profi anfantais economaidd-gymdeithasol. Mae gan gyrff cyhoeddus gyfle i ymgorffori’r Ddyletswydd yn eu systemau a’u dulliau gweithredu er mwyn sicrhau bod y Ddyletswydd yn gwneud gwahaniaeth systematig ac nad ymarfer ticio blychau yn unig mohono.
Mae animeiddiad cysylltiedig hefyd ar gael trwy’r dolenni isod.
Mae Amser i Siarad am Iechyd y Cyhoedd yn banel cynrychioliadol cenedlaethol newydd o drigolion Cymru a sefydlwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru i alluogi ymgysylltiad rheolaidd â’r cyhoedd i lywio polisi ac ymarfer iechyd y cyhoedd. Roedd arolwg y mis hwn yn trafod llesiant gweithgarwch corfforol , teithio llesol, menopos, yr eryr , ac newid hinsawdd.
Mae gan ddiweithdra ganlyniadau andwyol i deuluoedd a gall roi plant mewn perygl o niwed. Mae’r adolygiad hwn yn archwilio’r cysylltiadau rhwng diweithdra ymhlith rhieni a phrofiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs). Mae’r canfyddiadau’n amlygu y gallai cynyddu cyfleoedd cyflogaeth ac ymyriadau cymorth i rieni helpu i dorri cylchoedd ACEs aml-genhedlaeth.
Mae Cylchlythyr Iechyd Rhyngwladol y Ganolfan Ryngwladol Cydlynu Iechyd (IHCC) yn hyrwyddo ac yn rhannu newyddion, digwyddiadau a mentrau rhyngwladol gyda phartneriaid ledled Cymru a thu hwnt.
Cafodd y cylchlythyr ei dreialu ym mis Mai 2023, ac fe’i cyhoeddir yn chwarterol ers hynny.
Y Calendr Cryno Sganio Gorwelion Rhyngwladol a Dysgu hwn yw’r trydydd yn y gyfres, yn dilyn y Calendrau Cryno o 2020/21 a 2021/22. Mae’r Calendr Cryno hwn wedi coladu, cyfosod a chyflwyno crynodeb clir a chryno o’r pum Adroddiad Sganio Gorwelion Rhyngwladol dros y flwyddyn ddiwethaf, ers Ebrill 2022 hyd at Fawrth 2023. Yn ogystal, mae’r ddau adroddiad cryno (a gyhoeddwyd yn 2022) wedi’u cynnwys. Mae’r llif gwaith Sganio Gorwelion Rhyngwladol a Dysgu wedi dangos ei fod yn arddangos ymchwil addysgiadol ac effeithiol wrth goladu data o wledydd eraill, gan ddarparu arweiniad, argymhellion a mewnwelediadau defnyddiol ynghylch natur esblygol ac ansicrwydd pynciau iechyd y cyhoedd sy’n dod i’r amlwg, sydd wedi ceisio gwella a llywio gweithredoedd a dulliau o’r fath yng Nghymru.
Nod y crynodeb yw llywio trosolwg cryno o weithredu polisi cynhwysfawr, cydlynol, cynhwysol sy’n seiliedig ar dystiolaeth, sydd wedi cefnogi’r strategaethau cenedlaethol tuag at Gymru iachach, mwy cyfartal, cydnerth, llewyrchus a chyfrifol yn fyd-eang, ac sy’n parhau i wneud hynny. Mae’r calendr hwn yn cynnwys negeseuon allweddol ac argymhellion allweddol o dudalennau synthesis lefel uchel pob adroddiad Sganio Gorwelion Rhyngwladol.
Mae’r themâu’n cynnwys:
• Gofal canolraddol
• Yr argyfwng costau byw
• Diogelu’r amgylchedd addysgol rhag COVID: 4-18 oed
• Addysg a gofal yn y blynyddoedd cynnar
• Ymgyrchoedd cyfathrebu ar gyfer derbyn brechlynnau
• Effaith COVID-19 ar iechyd meddwl a bregusrwydd cynyddol
• Effaith COVID-19 ar ehangu’r bwlch iechyd a bregusrwydd
Awduron: Mariana Dyakova, Emily Clark+ 14 mwy
, Andrew Cotter-Roberts, Abigail Malcolm (née Instone), Golibe Ezenwugo, Leah Silva, Anna Stielke, Sara Cooklin-Urbano, Lauren Couzens (née Ellis), James Allen, Aimee Challenger, Claire Beynon, Mark Bellis, Mischa Van Eimeren, Angie Kirby, Benjamin Bainham
Mae’r adroddiad hwn yn amlinellu cynnydd y Ganolfan Cydlynu Iechyd Rhyngwladol (IHCC) o ran llywio a galluogi gweithredu’r Siarter ar gyfer Partneriaethau Iechyd Rhyngwladol yng Nghymru (y Siarter) ar draws y GIG dros y pedair blynedd diwethaf. Mae hefyd yn rhoi enghreifftiau o waith partneriaeth iechyd rhyngwladol ar draws y Byrddau Iechyd ac Ymddiriedolaethau GIG. Mae’r adroddiad yn amlygu cynlluniau a dyheadau’r IHCC ar gyfer y dyfodol, o ran cefnogi GIG iachach, mwy cyfartal, sy’n gyfrifol yn fyd-eang, yn wydn a llewyrchus yng Nghymru.
Mae’r adroddiad yn amlygu rôl yr IHCC, ei lwyddiannau, ffyrdd o weithio, strwythurau a gweithgareddau cydweithredol; ac yn amlinellu esblygiad yr IHCC mewn perthynas â datblygiadau byd-eang, y DU, cenedlaethol a lleol. Mae’r rhain yn cynnwys heriau a chyfleoedd fel ymadawiad y DU â’r Undeb Ewropeaidd (‘Brexit’), pandemig COVID-19 a’r argyfwng ‘costau byw’. Mae’n dangos yr offer a ddefnyddir i alluogi dysgu ar y cyd, hwyluso synergeddau ar draws y GIG a thraws-sector, a sicrhau’r buddion mwyaf posibl i iechyd a llesiant pobl Cymru a thu hwnt.
Er mwyn darparu'r profiadau gorau, rydym yn defnyddio technolegau fel cwcis i storio a/neu gael mynediad at wybodaeth. Bydd cydsynio i'r technolegau hyn yn ein galluogi i brosesu data megis ymddygiad pori neu IDau unigryw ar y wefan hon. Gall peidio â rhoi caniatâd neu dynnu caniatâd yn ôl gael effaith andwyol ar rai nodweddion a swyddogaethau.
Functional
Always active
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistics
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes.The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.