Mae’r adroddiad yn canolbwyntio ar bryderon cyfoes ynghylch iechyd y boblogaeth sy’n ymwneud â deiet lle mae trethiant wedi cael ei ystyried neu ei weithredu mewn mannau eraill, a/neu’n arloesi’n hyfyw yng nghyd-destun Cymru. Mae meysydd pwnc lle mae trethiant a dulliau polisi cyllidol eraill eisoes ar waith gan Lywodraeth y DU (er enghraifft, ar alcohol a thybaco) a threthiant sy’n gysylltiedig â’r amgylchedd, heb gael eu cynnwys yn yr adroddiad hwn.
Mae’r adroddiad hwn yn cefnogi camau gweithredu trwy ddwyn tystiolaeth a dealltwriaeth ynghyd o gadernid ar lefel unigol a chymunedol a’r rhyng-ddibyniaeth rhyngddynt, sut i fesur newid mewn cadernid (Adran 4), ac mae’n rhoi trosolwg o raglenni sydd yn ceisio cryfhau cadernid ar lefel unigol a chymunedol.
Nid yw annhegwch ym maes iechyd yn anochel. Caiff camau polisi cydgysylltiedig ar benderfynyddion iechyd ynghyd â dulliau llywodraethu sydd wedi’u cynllunio a’u gweithredu’n dda effaith ddeuol ar leihau’r bwlch iechyd a gwella iechyd cyffredinol y boblogaeth. Y canllaw hwn yw’r cynnyrch cyntaf a ddatblygwyd o dan Raglen Waith Sefydliad Iechyd Cyhoeddus Cymru ar Fuddsoddi mewn Iechyd a Lles ac mae’n amlinellu pedwar cam allweddol ar sut i syntheseiddio, trosi a chyfleu tystiolaeth economeg iechyd y cyhoedd yn bolisi ac ymarfer. Mae’r pedwar cam cydberthynol yn arwain y darllenydd drwy’r broses o ddatblygu cynhyrchion sy’n seiliedig ar dystiolaeth, sydd yn benodol i gyd-destun a chynulleidfa darged. Nod y canllaw yw (i) atal dadfuddsoddi mewn iechyd; (ii) cynyddu buddsoddiad mewn ataliaeth (iechyd y cyhoedd); a (iii) prif ffrydio buddsoddiad traws-sectoraidd er mwyn mynd i’r afael â phenderfynyddion ehangach iechyd a thegwch, gan ysgogi datblygu cynaliadwy ar gyfer ffyniant i bawb. Fe’i datblygwyd yn seiliedig ar ymagwedd dull cymysg gan gynnwys adolygiad tystiolaeth, cyfweliadau ag arbenigwyr cenedlaethol a rhyngwladol, ac ymgynghoriad rhanddeiliaid aml-sectoraidd oedd yn sicrhau perthnasedd a’r gallu i drosglwyddo ar draws sectorau, cyd-destunau, lleoliadau a gwledydd.
Archwilio’r berthynas rhwng ACE a’r risg o ddigartrefedd yn y dyfodol.
Mae’r adroddiad hwn yn estyniad o gyhoeddiadau Gwneud Gwahaniaeth Iechyd Cyhoeddus Cymru a’i nod yw llywio, cefnogi ac eirioli polisi iechyd ehangach ac ymagweddau ac ymyriadau traws-sector sy’n cynnig manteision i’r cyhoedd, y system iechyd, cymdeithas a’r economi. Mae’r adroddiad yn crynhoi effaith tai (ar draws deiliadaeth) ar iechyd a lles ar draws cwrs bywyd; mae’n cyflwyno’r achos dros fuddsoddi mewn tai fel penderfynydd iechyd trwy nodi pa ymyriadau sy’n gweithio ac yn cynnig gwerth am arian; ac yn nodi meysydd blaenoriaeth ar gyfer gweithredu ataliol yng Nghymru.
Yr wythnos hon mae’r Uned Gymorth Asesu’r Effaith ar Iechyd wedi cyhoeddi fframwaith ar gyfer hyfforddiant a meithrin gallu AEI. Mae’r adroddiad technegol yn gosod fframwaith cynhaliol am ddull WHIASU o gynllunio, datblygu, cyflwyno a gwerthuso’r hyfforddiant a meithrin gallu ar gyfer AEI dros y pum mlynedd nesaf.
Mae’r fframwaith yn ganlyniad 18 mis o ymchwil, datblygiad ac ymgysylltiad. Mae’r ddogfen dechnegol yn manylu ‘Fframwaith Sgiliau a Gwybodaeth ar gyfer AEI’ a ‘Llwybr Datblygu AEI’ a ddatblygir yn ddiweddar ac sy’n medru cynorthwyo datblygiad y gweithlu a meithrin gallu.
Datblygwyd y fframwaith gydag ymgysylltiad ac adborth gan ymarferwyr AEI o Gymru a thu hwnt. Yn ogystal, cynlluniwyd gyda mewnbwn gan randdeilliaid allweddol, gan gynnwys Cyfoeth Naturiol Cymru, Byrddau Iechyd Lleol, swyddogion cynllunio, ymarferwyr iechyd yr amgylchedd ac arbenigwyr iechyd cyhoeddus.
Gobeithio bydd yr adroddiad yn adnodd defnyddiol i gynllunwyr gwasanaethau, ymarferwyr a chomisiynwyr i gefnogi arloesi a datblygu tuag at ddyfodol heb ACE.
Adolygiad cwmpasu i archwilio’r sylfaen dystiolaeth ar gyfer ymholiadau arferol ôl-weithredol mewn oedolion ar gyfer ACEs, gan gynnwys dichonoldeb a derbynioldeb ymhlith ymarferwyr, derbynioldeb defnyddwyr gwasanaeth a chanlyniadau gweithredu.
Mae canfyddiadau’r adroddiad hwn yn dangos canlyniadau negyddol eithafiaeth dreisgar ar gyfer y boblogaeth gyfan i lesiant a chydlyniad ein cymunedau. Maent yn nodi sut y gall tlodi, anghydraddoldebau, unigedd, cam-drin yn ystod plentyndod, anawsterau gyda hunaniaeth a salwch meddwl gyfrannu at risgiau eithafiaeth dreisgar. Yn bwysicach na dim, mae’r adroddiad yn archwilio sut y gall ymagwedd iechyd y cyhoedd gynnig datrysiadau sy’n targedu’r ffactorau risg hyn tra bod gweithgarwch yr heddlu yn parhau i fynd i’r afael â’r rhai sydd eisoes yn cynllunio erchyllterau terfysgol yn rhagweithiol.
Arolygodd arolwg carcharorion ACE boblogaeth carchardai i ddeall faint o ACE yr oeddent wedi’u profi a’r cysylltiadau rhwng ACE a hanesion troseddu.
Mae’r astudiaeth hon yn cymharu lefelau delfrydol defnyddwyr bywyd nos y DU o feddwdod â’u meddwdod disgwyliedig ar noson allan a’u canfyddiadau o normau bywyd nos disgrifiadol
“Ceisiodd yr erthygl hon archwilio ffynonellau cyngor a thriniaeth iechyd rhywiol i fyfyrwyr ym mhrifysgolion Cymru (n = 3007).
Mae’r astudiaeth hon yn mynd i’r afael â’r bylchau mewn gwybodaeth am brofiadau oedolion sydd yn geiswyr lloches ac yn ffoaduriaid yng Nghymru o wasanaethau iechyd, er mwyn llywio polisi ac ymarfer gyda’r nod o wireddu uchelgais Cymru i fod yn Genedl Noddfa, a chefnogi’r sylw cyffredinol y mae iechyd yn ei gael yn unol â Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol.
Astudiaeth i archwilio a ellid defnyddio data a gesglir yn arferol gan baneli trosolwg marwolaethau plant (CDOPs) i fesur amlygiad i ACE ac archwilio unrhyw gysylltiadau rhwng ACEs a chategorïau marwolaethau plant. Astudiwyd data yn cwmpasu pedair blynedd (2012-2016) o achosion o CDOP yng Ngogledd Orllewin Lloegr.
Mae ‘Cynaliadwyedd ar yr Agenda’ yn amlygu rhai o’r ffyrdd ymarferol y gallwn gyfrannu at Nodau Llesiant Cymru pan fyddwn yn trefnu cyfarfodydd a digwyddiadau/cynadleddau.
Cynhyrchwyd ‘Adroddiad Dyletswydd Bioamrywiaeth’ Iechyd Cyhoeddus Cymru mewn ymateb i ddyletswydd uwch bioamrywiaeth a chadernid ecosystemau yn unol ag Adran 6 Deddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016 sydd yn nodi bod yn rhaid i awdurdodau cyhoeddus gynnal a gwella bioamrywiaeth cyhyd â bo hynny’n cyd-fynd ag ymarfer eu swyddogaethau yn gywir a, thrwy wneud hynny, yn hybu cadernid ecosystemau.
Mae Adroddiad Dyletswydd Bioamrywiaeth a Chadernid Ecosystemau 2019 yn amlinellu sut mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi mynd i’r afael â’i ddyletswydd bioamrywiaeth yn unol â Deddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016 ac wedi cyflawni’r gweithredoedd a nodwyd yn ei Gynllun Bioamrywiaeth, Gwneud Lle i Natur.
Mae ‘Treftadaeth Iach’ yn tynnu sylw at rai o’r ffyrdd ymarferol y gallwn gyfrannu at Nodau Llesiant Cymru trwy gefnogi ein diwylliant a’r iaith Gymraeg yn y gweithle.
Trwy warchod a dysgu o’n hanes a’n diwylliant gallwn ail-fywiogi, diogelu a rhannu ein treftadaeth ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol.
Mae ein treftadaeth yn offeryn allweddol i gefnogi newid cadarnhaol. Mae pobl sy’n gwybod mwy am ei gilydd a’u hardal leol yn tueddu i chwarae mwy o ran yn eu cymunedau lleol. Yn ogystal â hyn, maent yn meithrin dyfodol cynaliadwy lle mae pobl yn teimlo eu bod yn perthyn i’w hardal leol.
Mae ‘Creu Gweithleoedd Cynhwysol’ yn amlygu rhai o’r ffyrdd ymarferol y gallwn gyfrannu at Nodau Llesiant Cymru trwy helpu i greu ‘Cymru fwy cyfartal’ sydd yn galluogi pobl i gyflawni eu potensial waeth beth fo’u cefndir neu amgylchiadau.
Mae’r astudiaeth hon yn cyfuno data o 10 astudiaeth ACE drawsdoriadol Ewropeaidd ymhlith oedolion ifanc mewn sefydliadau addysgol, i archwilio mynychder ACE, perthnasoedd plentyndod cefnogol a chanlyniadau iechyd (cychwyn alcohol yn gynnar, defnydd problemus o alcohol, ysmygu, defnyddio cyffuriau, therapi, ymgais i gyflawni hunanladdiad).
Cafodd hysbysiadau diogelu’r heddlu dros gyfnod o flwyddyn i awdurdod lleol yng Nghymru eu paru â chofnodion gofal cymdeithasol i ddeall lefelau y bobl agored i niwed a nodwyd gan yr heddlu a’u canlyniadau ar ôl eu cyfeirio at y gwasanaethau cymdeithasol.
Mae’r canllaw hwn yn nodi deg cyfle polisi allweddol sy’n seiliedig ar dystiolaeth ar gyfer buddsoddi yng Nghymru. Mae cyfleoedd a nodwyd yn yr adroddiad yn mynd i’r afael â meysydd o faich a chost uchel yng Nghymru, gan sicrhau enillion economaidd yn ogystal ag elw cymdeithasol ac amgylcheddol, a chefnogi twf economaidd cynhwysol cynaliadwy. Bydd y canllaw yn helpu’r rhai sy’n gwneud penderfyniadau i weithredu strategaeth genedlaethol Ffyniant i Bawb Llywodraeth Cymru.
Mae gamblo’n cael ei gydnabod fwyfwy fel blaenoriaeth iechyd y cyhoedd. Yn ystod y blynyddoedd diwethaf gwelwyd twf cyflym yn argaeledd a hysbysebu gamblo, wedi ei ysgogi gan ffactorau yn cynnwys rheoliadau gamblo llac a datblygiad technolegol.
Mae ymadawiad y Deyrnas Unedig o’r Undeb Ewropeaidd (UE) (y cyfeirir ato’n anffurfiol fel “Brexit”) yn ddigwyddiad digynsail yn hanes y DU, ac mae tystiolaeth o effaith Brexit ar ystod eang o feysydd polisi naill ai’n anhysbys neu’n cael ei herio’n sylweddol. Mae Uned Gymorth Asesu’r Effaith ar Iechyd Cymru, Iechyd Cyhoeddus Cymru, wedi cynnal Asesiad o’r Effaith ar Iechyd (HIA) er mwyn deall goblygiadau posibl Brexit yn well ar gyfer iechyd a lles yng Nghymru yn y dyfodol.
Mae’r adroddiad hwn yn archwilio canfyddiadau allweddol y gwerthusiad o gynllun peilot cychwynnol ymchwiliad ACE a gyflwynwyd gyda mamau yn ystod ymgysylltu cynnar â gwasanaethau ymwelwyr iechyd ledled Ynys Môn, Gogledd Cymru. Cynhaliwyd y peilot rhwng mis Hydref 2017 a mis Gorffennaf 2018 ac ymgysylltodd â 321 o famau mewn trafodaeth gefnogol, gwybodus am ACE am drallod plentyndod a’i effaith ar iechyd, lles a rhianta.
Mae’r adnodd hwn: Atal trais yn yr ysgol: llawlyfr ymarferol, yn ymwneud ag ysgolion, addysg ac atal trais. Mae’n rhoi canllawiau i swyddogion ysgolion ac awdurdodau addysg ar sut y gall ysgolion ymgorffori atal trais yn eu gweithgareddau arferol ac ar draws y mannau rhyngweithio y mae ysgolion yn eu darparu gyda phlant, rhieni ac aelodau eraill o’r gymuned. Os caiff ei weithredu, bydd y llawlyfr yn cyfrannu llawer at helpu i gyflawni’r Grwpiau Datblygu Cynaliadwy a nodau iechyd a datblygu byd-eang eraill.
Mae Byddwch yn Newid yn fudiad/ymgyrch i annog a chefnogi staff i gymryd camau cynaliadwy yn y gweithle i gyfrannu’n unigol at nodau llesiant Cymru.
Yn dilyn lefel y diddordeb yn e-ganllawiau ‘Byddwch y Newid’ a gynhyrchwyd ar gyfer Iechyd Cyhoeddus Cymru hyd yn hyn, mae’r Hyb wedi datblygu pecyn cymorth i helpu cyrff cyhoeddus a rhanddeiliaid ehangach i fabwysiadu ‘Byddwch y Newid’ yn eu mannau gwaith. Nod y pecyn cymorth yw darparu gwybodaeth, ond hefyd cefnogi staff i fod yn ‘gyfryngau newid’ trwy eu helpu i wneud newidiadau cynaliadwy bach ar lefel unigol, neu trwy weithio gyda’i gilydd fel timau.
Astudiaeth i archwilio a yw hanes o brofiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs) yn cyfuno ag yfed alcohol ymysg oedolion i ragfynegi cyflawni trais ac erledigaeth yn ddiweddar, ac i ba raddau.
Mae ‘Mesurau i Leihau ein Gwastraff’ yn amlygu rhai o’r ffyrdd ymarferol y gallwn gyfrannu at iechyd a llesiant ein planed trwy helpu i greu cymdeithas â llai o garbon (gwyrddach) sy’n defnyddio adnoddau’n fwy effeithlon.
Mae’r erthygl hon yn edrych ar y canfyddiadau cynnar ar ôl cyflwyno proffylacsis cyn-amlygiad ar gyfer atal HIV yng Nghymru.
Mae’r erthygl hon yn archwilio’r emosiynau sy’n gysylltiedig ag yfed gwahanol fathau o alcohol, p’un a yw’r emosiynau hyn yn wahanol i ddemograffeg gymdeithasol a dibyniaeth ar alcohol ac a yw’r emosiynau sy’n gysylltiedig â gwahanol fathau o ddiodydd yn dylanwadu ar ddewis pobl o ddiodydd mewn gwahanol leoliadau.